Rượu là nét văn hóa ẩm thực luôn gắn bó với đời sống của nhiều dân tộc. Rượu Việt Nam vô cùng đa dạng, mỗi vùng miền lại sở hữu những công thức điều chế riêng tạo ra “vân hương mỹ tửu” mang đậm bản sắc độc đáo. Tất cả đều phải trải qua quá trình chưng cất rượu, ngâm ủ hết sức kỳ công để tạo nên hương vị đặc biệt đến khó quên với những ai đã từng một lần được thưởng thức.
Tổng quan về rượu Việt Nam
Rượu là thức uống có cồn được tạo ra thông qua quá trình lên men và chưng cất từ các nguyên liệu tự nhiên như ngũ cốc, hoa quả hoặc mật mía. Ở Việt Nam, rượu gắn bó mật thiết với đời sống văn hóa – tinh thần của người dân, là biểu tượng của giao kết, lễ nghi và lòng hiếu khách. Từ những nguyên liệu dân dã như gạo nếp, ngô, sắn, chuối, sim, dừa cho đến men lá rừng, người Việt đã tạo nên hàng trăm loại rượu với hương vị riêng biệt. Mỗi vùng miền lại có một bí quyết ủ men, một nguồn nước khác nhau, tạo nên những sắc thái rượu đặc trưng, cay nồng miền Trung, đậm đà miền Bắc, ngọt hậu miền Nam.
Theo các tư liệu dân gian, nghề nấu rượu ở Việt Nam xuất hiện từ thời Vua Hùng dựng nước. Ghi chép trong Lĩnh Nam chích quái đã đề cập đến việc người dân “lấy hèm làm rượu gạo, lấy bột quang lang làm bánh…”, chứng minh rượu đã tồn tại từ buổi đầu lịch sử dân tộc. Đến thời phong kiến, rượu được xem là thức uống tao nhã của giới văn nhân, xuất hiện trong thơ ca của Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến, Cao Bá Quát,… thể hiện tinh thần tự do, phóng khoáng của người Việt.
Tục ngữ còn truyền câu: “Vô tửu bất thành lễ” – Không có rượu, lễ nghi chưa trọn. Điều đó cho thấy, rượu từ lâu đã trở thành một phần văn hóa tinh thần gắn liền với đời sống người Việt, từ đình làng, lễ hội, cưới hỏi cho đến những cuộc gặp gỡ thân tình.
Ngày nay, Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia sản xuất và tiêu thụ rượu gạo truyền thống lớn ở châu Á. Nhiều làng nghề nấu rượu đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể, như rượu làng Vân (Bắc Giang), rượu Bàu Đá (Bình Định), rượu Kim Sơn (Ninh Bình), rượu sim Phú Quốc (Kiên Giang),…
Bên cạnh các dòng rượu dân gian, Việt Nam đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của ngành rượu, đặc biệt là sự ra đời và phát triển của rượu vang Đà Lạt. Dòng rượu này đã đánh dấu bước tiến kỹ thuật, thể hiện nỗ lực của Việt Nam trong việc xây dựng thương hiệu rượu mang bản sắc riêng, kết nối giữa tinh hoa truyền thống và công nghệ hiện đại, góp phần đưa hình ảnh rượu Việt vươn tầm quốc tế.
=> Có thể bạn quan tâm:
Top 15+ loại rượu Việt Nam ngon, nổi tiếng nhất
Từ rượu men lá truyền thống đến những dòng rượu ngâm đặc sản và rượu vang hiện đại, Việt Nam sở hữu nhiều loại rượu ngon, nổi tiếng với hương vị độc đáo và giá trị văn hóa đặc trưng từng vùng miền.
1. Rượu vang Đà Lạt – Lâm Đồng
Rượu vang Đà Lạt là dòng rượu vang nổi tiếng Việt Nam, được chiết xuất từ nho, dâu, mận,… Người Đà Lạt thường uống rượu này để giữ ấm cơ thể do khu vực tại đây thường quanh năm sương lạnh.
Khác hẳn với giống dâu được dùng để nuôi tằm, giống dâu được lựa chọn để ủ là nho có màu đen thẫm cuộn xoắn từng chùm nhỏ mang đến vị chua ngọt ấn tượng. Hương vị mứt và trái cây bung tỏa mãnh liệt là nét đặc trưng không thể lẫn vào đâu được của đặc sản xứ ngàn hoa này.

=> Tìm hiểu thêm:
- Rượu vang Đà Lạt loại nào ngon nhất
- Rượu vang Đà Lạt giá bao nhiêu tiền
- Rượu vang là gì? Kiến thức cơ bản cho người mới bắt đầu.
2. Rượu Mẫu Sơn – Lạng Sơn
Rượu Mẫu Sơn được chính tay người dân tộc Dao trên đỉnh Mẫu Sơn chưng cất theo phương pháp truyền thống và được truyền từ đời này sang đời khác. Nguyên liệu chính được sử dụng thường là gạo và nước suối trong núi nên thành phẩm lúc nào cũng trong vắt, không quá cay nồng nhưng lại rất đậm đà, dịu ngọt.
Rượu thường được biết tới nhờ hương thơm dịu của lá và rễ cây thuộc miền núi xứ Lạng, phảng phất sự ngạt ngào của hương rừng thẳm. Bạn có thể dùng rượu Mẫu Sơn để chữa lành vết thương, trị thấp khớp, phong thấp, đau lưng,…

=> Có thể bạn quan tâm:
- Tên các loại rượu trên thế giới và ý nghĩa của chúng
- Nguồn gốc của rượu từ khi nào, bắt nguồn từ đâu?
- Rượu bao nhiêu calo? Uống rượu có béo không?
3. Rượu Bàu Đá – Bình Định
Rượu Bàu Đá là loại rượu truyền thống của Bình Định nổi tiếng từ rất lâu trước đây, có nguồn gốc từ thôn Bàu Đá, xã Nhơn Lộc, huyện An Nhơn. Nhờ công thức pha chế riêng biệt, rượu Bàu Đá có vị đắng nhẹ, dần dần hơi tê và cay nhưng lại rất dễ chịu và ấm bụng.
Vì sử dụng nguồn nước ngầm rỉ ra từ bàu đá trong thôn nên mùi hương của rượu rất đặc biệt và nếu uống điều độ hai ly nhỏ mỗi ngày còn trị được chứng đau nhức lưng, hỗ trợ tiêu hoá và giúp cơ thể khoẻ mạnh hơn. Cũng chính vì vậy, loại rượu này luôn được xem như “ngự tửu” tiến vua và thường xuất hiện dùng trong các bữa tiệc lớn thời bấy giờ.

=> Xem thêm:
4. Rượu Gò Đen – Long An
Rượu Gò Đen là tên một loại rượu đế nổi tiếng tại Long An, được nấu bằng chính những loại nếp trồng ở địa phương như nếp mỡ, nếp mù u, nếp hương,… Để rượu đạt đến độ chất lượng nhất thì hạt nếp phải tròn, trắng đục đều và có hương thơm. Khi nấu, nếp phải vừa nở, không nhão, không được khét.
Rượu có nồng độ cồn rất cao, có thể lên đến 50 độ và thơm nồng hương nếp cái hoa vàng, vừa cuốn vừa kích thích vị giác. Sau ấn tượng mãnh liệt bởi chút cay nồng, hậu vị của rượu Gò Đen lại ngọt thanh đến không ngờ, mang đến cảm giác rất sảng khoái và dễ chịu nơi cuống họng.

5. Rượu Kim Sơn – Ninh Bình
Các loại rượu Việt Nam đa phần đều được chưng ủ theo phương pháp độc đáo và rượu Kim Sơn Ninh Bình cũng không ngoại lệ. Rượu Kim Sơn được chưng cất với nguyên liệu chính là 36 vị thuốc bắc, gạo nếp và nước giếng tự nhiên theo bí quyết gia truyền của người dân làng nghề. Khi uống vào, bạn ngay lập tức có thể cảm nhận được mùi thơm cũng như độ ấm êm dịu. Rượu Kim Sơn có nồng độ khá cao, chất rượu trong suốt, bọt tăm càng to thì độ rượu càng cao. Rượu vùng này có tác dụng rất tốt cho sức khoẻ nếu được ngâm với tắc kè, sao biển, rắn, bìm bịp,…

=> Khám phá ngay những dòng rượu mạnh nhập khẩu:
- Rượu mạnh là gì? Được sản xuất như thế nào?
- Loại rượu mạnh nhất thế giới hiện nay là những chai nào?
6. Rượu cần Ê Đê Ban Mê – Đắk Lắk
Rượu cần là thức uống không thể thiếu trong những mùa lễ hội tại Tây Nguyên. Người ta thường dùng nếp cẩm, nếp trắng nấu thành xôi rồi phơi cho nguội, kế đến mới mang đi trộn men ủ kín. Rượu cần ủ 3 ngày có thể dùng được nhưng nếu để càng lâu sẽ lại càng đậm đà. Rượu cần có sắc vàng đục như mật, dòng chảy khi rót ra không bị đứt đoạn, sờ vào sẽ thấy hơi dính nhưng lại có mùi thơm ngây ngất, cay nồng xen lẫn vị ngọt nguyên thủy của nếp. Chính những điều này đã làm say đắm biết bao nhiêu người thưởng rượu.

7. Rượu ngô men lá Na Hang – Tuyên Quang
Rượu ngô men lá là món quà quý của huyện vùng cao Na Hang bởi để có được những giọt rượu tinh túy, thơm ngon nhất đòi hỏi phải trải qua những giai đoạn chế biến tỉ mỉ công phu. Nguyên liệu được lựa chọn phải là những hạt ngô tròn đều sau đó đem bung rồi ủ với lá men được làm từ 20 loại thảo được.
Sự hấp dẫn nhất ở dòng rượu này là khi rót ra chất rượu trong vắt và có hương thơm nồng của ngô và men lá. Ngoài ra, vị cay ngọt tự nhiên cũng rất vừa miệng, hương vị nhẹ dịu nền nã rất dễ uống.

8. Rượu làng Vân – Bắc Giang
Rượu làng Vân nhãn hiệu “ông tiên” nổi tiếng khắp mọi miền đất nước với danh xưng rượu ngon nhất Việt Nam nhờ công thức điều chế gia truyền công phu qua những vị thuốc bắc quý hiếm. Người ta thường miêu tả về rượu làng Vân với những mỹ từ đẹp nhất như thứ nước trong văn vắt, đẹp như nắng hạ, tăm rượu xoay tròn như cột sáng rất lâu sau mới tan dần.
Nghệ thuật nấu rượu tài tình đã cho ra những tinh túy êm dịu, vị đậm và rất thơm, khi uống xong dư vị vẫn đọng lại thật lâu. Vào năm Chính Hòa thứ 24, vua Lê Huy Tông đã sắc phong cho dòng rượu này là một trong những sản vật lừng danh này là 4 mỹ tự: Vân hương mỹ tửu.

9. Rượu Phú Lễ – Bến Tre
Trong số các loại rượu ngon ở Việt Nam, phải kể đến rượu Phú Lễ tại một thị xã thuần nông của Bến Tre được xem là sản vật địa phương. Đây là loại rượu nồng đậm, khá nặng đô và thơm ngào ngạt nhưng lại không hề ngắt. Rượu sau khi ra lò nếu chưa dùng ngay cần chôn xuống đất thêm một trăm ngày nhằm hấp thụ “âm dương” của trời đất để chất rượu được “nhuần”. Nguyên liệu làm ra rượu cũng khá giản dị như men, nước giếng trong vùng, nếp trồng và những cái tỉn ủ cơm để lâu qua năm tháng.
Quy trình làm rượu Phú Lễ có những nét tương đồng với các địa phương khác, nhưng vẫn mang dấu ấn riêng biệt. Đầu tiên, người ta chọn nấu cơm từ nếp lứt, loại nếp không chà trắng, giữ lại lớp cám để tăng độ thơm và ngọt tự nhiên. Cơm càng dẻo, rượu càng đạt hương vị tinh tế. Tỷ lệ chuẩn là 1 giạ nếp nấu với 20 lít nước giếng ngọt. Khi nước đã sôi, nếp được thêm vào, và người nấu luôn cẩn trọng khuấy đều để tránh làm cơm khét, giữ cho mẻ cơm nếp chín đều và thơm ngon. => Xem thêm: Quy trình sản xuất rượu

10. Rượu sim – Măng Đen
Nhờ vị trí địa lý cùng khí hậu ôn hòa tại miền núi Kon Tum nên rượu sim luôn sở hữu hương vị tươi mát đặc trưng của khu vực. Nguyên liệu chính được sử dụng là hoa sim dại, mọc tự nhiên ở vùng cao của Măng Đen. Rượu Việt Nam nổi tiếng gần xa này có vị chua ngọt vừa phải pha trộn với chút cay nhẹ, được ví như vang nho hoang dã khiến người uống như vừa say men vừa say tình. Bên cạnh đó, rượu sim Măng Đen còn có nhiều công dụng cho sức khỏe như chữa chứng khó tiêu, bệnh mất ngủ, thông khí hoạt huyết, trị nhức mỏi,…
=> Có thể bạn cần: Cách ngâm rượu sim

11. Rượu Cửu Long Mỹ Tửu – Miền Tây
Mang hồn cốt của vùng đất chín rồng, Cửu Long Mỹ Tửu là đại diện tiêu biểu cho rượu truyền thống miền Tây Nam Bộ. Loại rượu này được nấu từ gạo/nếp thơm tuyển chọn, kết hợp cùng men bí truyền 20 vị thuốc và nguồn nước giàu khoáng đặc trưng của vùng đất Cửu Long.

Cửu Long Mỹ Tửu có mùi thơm dịu nhẹ, vị rượu êm, hậu ngọt sâu khiến người thưởng thức dễ dàng bị mê hoặc ngay từ lần đầu nếm thử. Dù là rượu trắng truyền thống hay các biến thể rượu thảo dược, rượu thuốc ngâm (Ba Kích, Hoa Cúc vàng, Minh Mạng thang…), mỗi giọt rượu đều chất chứa cái tình và chất phác của người miền Tây.
12. Rượu San Lùng – Lào Cai
Rượu San Lùng là đặc sản của người Dao đỏ, nổi tiếng tại Bát Xát, Lào Cai. Rượu được ủ từ gạo nếp nương cùng men lá bí truyền, lên men tự nhiên bên dòng suối lạnh San Lùng. Rượu thơm dịu, vị cay ấm, được xem là “tinh hoa núi rừng Tây Bắc”.

13. Rượu Nếp Cái Hoa Vàng – Hưng Yên
Nếp cái hoa vàng là giống gạo nếp quý, khi chưng cất cho ra loại rượu có mùi thơm nồng và vị ngọt hậu đậm đà. Đây là loại rượu thường dùng để ngâm thuốc, ngâm sâm hoặc biếu tặng vào dịp lễ tết bởi sự sang trọng và chất lượng.
Điểm đặc biệt khiến rượu nếp cái hoa vàng được xếp vào nhóm những loại rượu truyền thống Việt Nam ấn tượng nhất chính là hương vị rượu cực êm, uống không bị gắt, hơi ngọt. Uống nếu say sẽ không bị nhức đầu mà có cảm giác lâng lâng, bồng bềnh nhưng chỉ cần ngủ một giấc sẽ thấy cơ thể khỏe khoắn và sảng khoái hơn cả.

14. Rượu Phú Lộc – Thừa Thiên Huế
Rượu Phú Lộc là loại rượu truyền thống được nấu thủ công từ nếp ngon và men thuốc bắc. Vị rượu cay nồng, thơm nhẹ, đặc trưng của miền Trung nắng gió. Đây là thức uống thường thấy trong các dịp tế lễ cung đình và cả dân gian xứ Huế.

15. Rượu tỏi đen Lý Sơn – Quảng Ngãi
Rượu tỏi đen Lý Sơn là một trong những đặc sản nổi tiếng của vùng đảo tiền tiêu Quảng Ngãi, nơi được mệnh danh là “vương quốc tỏi” của Việt Nam. Nhờ khí hậu đặc thù, thổ nhưỡng bazan pha cát biển và nguồn nước khoáng ngọt lành, tỏi Lý Sơn chứa hàm lượng S-allyl cysteine cao, có lợi ích cho sức khỏe.
Rượu tỏi đen được ngâm từ tỏi cô đơn Lý Sơn sau khi đã lên men chín tự nhiên trong điều kiện nhiệt ẩm nghiêm ngặt, kết hợp với rượu nếp nguyên chất 40 độ. Quá trình ngâm kéo dài từ 3 đến 6 tháng, giúp chiết xuất tối đa các hợp chất chống oxy hóa, tạo nên rượu có màu nâu hổ phách, hương thơm dịu, vị ngọt thanh và hậu ấm nhẹ.

Tổng hợp các loại rượu đặc sản 3 miền của Việt nam
Việt Nam sở hữu truyền thống nấu rượu lâu đời, mỗi vùng miền đều có công thức ủ men và hương vị riêng, tạo nên hàng trăm loại rượu mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Dưới đây là bảng tổng hợp các loại rượu Việt Nam nổi tiếng:
| Vùng | Tỉnh/Thành | Tên rượu đặc sản |
| Tây Bắc Bộ | Lào Cai | Rượu Ngô Bản Phố, Rượu San Lùng, Rượu Sim San, Rượu Nậm Pung, Rượu Thóc Thanh Kim |
| Yên Bái | Rượu Ngô Suối Giàng, Rượu Táo Mèo | |
| Lai Châu | Rượu Ngô Sùng Phài, Rượu Sâu Chít | |
| Điện Biên | Rượu Mông Pê | |
| Sơn La | Rượu Ngô Mộc Châu, Rượu Thóc Hang Chú, Rượu Mận | |
| Hòa Bình | Rượu Cần người Mường | |
| Đông Bắc Bộ | Hà Giang | Rượu Ngô Men Lá |
| Cao Bằng | Rượu Men Lá Khau Nàng, Rượu Sâm Cau | |
| Bắc Kạn | Rượu Men Lá Bằng Phúc | |
| Lạng Sơn | Rượu Mẫu Sơn | |
| Tuyên Quang | Rượu Ngô Na Hang | |
| Thái Nguyên | Rượu Nếp | |
| Phú Thọ | Rượu Hoẵng | |
| Bắc Giang | Rượu Làng Vân | |
| Quảng Ninh | Rượu Ba Kích, Rượu Mơ Yên Tử | |
| Đồng bằng sông Hồng | Bắc Ninh | Rượu Làng Vân |
| Hà Nam | Rượu Làng Vọc | |
| Hà Nội | Vodka Hà Nội | |
| Hải Dương | Rượu Nếp Phú Lộc | |
| Hải Phòng | Rượu Nếp Cái Hoa Vàng | |
| Hưng Yên | Rượu Lạc Đạo | |
| Nam Định | Rượu Nam Định, Rượu Đinh Lăng | |
| Ninh Bình | Rượu Kim Sơn | |
| Thái Bình | Rượu Nếp Làng Keo | |
| Vĩnh Phúc | Rượu Dừa Tiên Tửu Ngọc Hoa | |
| Bắc Trung Bộ | Thanh Hóa | Rượu Chi Nê |
| Nghệ An | Rượu Ống Tre | |
| Hà Tĩnh | Rượu Nếp Can Lộc | |
| Quảng Bình | Rượu Võ Xá | |
| Quảng Trị | Rượu Kim Long | |
| Thừa Thiên Huế | Rượu Minh Mạng | |
| Duyên hải Nam Trung Bộ | Đà Nẵng – Quảng Nam | Rượu Hồng Đào |
| Quảng Ngãi | Rượu Tỏi Đen Lý Sơn | |
| Bình Định | Rượu Bàu Đá | |
| Phú Yên | Rượu Quán Đế | |
| Khánh Hòa | Rượu Nếp Suối Sâu | |
| Ninh Thuận | Rượu Nho Ninh Thuận | |
| Bình Thuận | Rượu Vang Thanh Long, Rượu Đế Thanh Long | |
| Tây Nguyên | Kon Tum | Rượu Ghè, Rượu Sâm Ngọc Linh |
| Gia Lai | Rượu Cần | |
| Đắk Lắk | Rượu Amakong | |
| Đắk Nông | Rượu Cần | |
| Lâm Đồng | Rượu Cần Chu Ru, Rượu Vang Đà Lạt, Lâm Viên Tửu | |
| Đông Nam Bộ | Bình Phước | Rượu Cần |
| Bình Dương | Rượu Bưởi | |
| Đồng Nai | Rượu Nếp Cái Hoa Vàng | |
| Tây Ninh | Rượu Mãng Cầu | |
| Bà Rịa – Vũng Tàu | Rượu Đế Hòa Long | |
| TP. Hồ Chí Minh | Rượu Đế | |
| Đồng bằng sông Cửu Long | Long An | Rượu Đế Gò Đen |
| Đồng Tháp | Rượu Sen | |
| Tiền Giang | Rượu Gạo | |
| An Giang | Rượu Thốt Nốt | |
| Bến Tre | Rượu Phú Lễ, Rượu Dừa | |
| Vĩnh Long | Rượu Nếp | |
| Trà Vinh | Rượu Xuân Thạnh | |
| Hậu Giang | Rượu Lão Tửu | |
| Kiên Giang | Rượu Sim | |
| Sóc Trăng | Rượu Chuối Hột | |
| Bạc Liêu | Rượu Long Nhãn | |
| Cà Mau | Rượu Trái Giác | |
| Cần Thơ | Rượu Mận Sáu Tia |
Những thương hiệu rượu Việt Nam dù đến từ đâu vẫn mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc không lẫn vào đâu được. Điều này không chỉ thể hiện qua nguyên liệu địa phương mà còn ở phương pháp sản xuất gia truyền lưu giữ qua nhiều đời.

Cố vấn kiêm nhà biên tập sản xuất nội dung tại Wine VN. Với hơn 9 năm kinh nghiệm kinh doanh rượu vang và rượu mạnh, tôi đã nghiên cứu và thử nhiều loại rượu hàng đầu thế giới như vang Ý, Champagne, Whisky, Chivas, Vodka,…Bằng kiến thức và hiểu biết của mình, tôi muốn truyền cảm hứng cho những ai yêu thích rượu thông qua các chia trẻ trên website.
