Rượu vang là gì? Kiến thức cơ bản về rượu vang phải biết

(Đã cập nhật ngày 27/05/2025)

Rượu vang là gì và có những đặc điểm như thế nào mà được nhiều người trên thế giới yêu thích? Rượu vang là một loại đồ uống có cồn được lên men tự nhiên từ nước nho, không qua chưng cất. Tùy theo giống nho, vùng trồng và quy trình sản xuất, rượu vang mang đến hương vị phong phú từ nhẹ nhàng, thanh thoát đến đậm đà, phức hợp

1. Rượu vang là gì?

Rượu vang (tiếng Anh: wine) là một loại đồ uống có cồn nhẹ, được sản xuất chủ yếu từ nước ép nho lên men tự nhiên. Khác với rượu mạnh – vốn phải chưng cất – rượu vang chỉ trải qua quá trình lên men không cần bổ sung đường, nước hay phụ gia hóa học.

Mặc dù nguyên liệu chính là nho, nhưng chủng loại nho, điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, cách chăm sóc vườn nho và phương pháp ủ rượu đều ảnh hưởng mạnh mẽ đến hương vị, độ chát, màu sắc và chất lượng cuối cùng của chai rượu.

Thành phần & đặc tính rượu vang:

Rượu vang có lịch sử lâu đời, xuất hiện từ khoảng 6.000–7.000 năm TCN ở khu vực Trung Đông và Nam Caucasus (Gruzia, Armenia, Iran). Tại phương Tây, nó phát triển mạnh trong văn hóa Hy Lạp – La Mã, rồi lan rộng sang Pháp, Ý, Tây Ban Nha và toàn thế giới.

Ngày nay, rượu vang không chỉ là thức uống mà còn là một phần quan trọng trong ẩm thực, văn hóa, nghệ thuật thưởng thức và chăm sóc sức khỏe hiện đại.

2. Rượu vang làm từ gì?

Rượu vang được làm từ nước ép nho lên men tự nhiên. Thành phần chính là quả nho chín, không pha thêm nước, đường hay chất phụ gia. Trong quá trình sản xuất, men (yeast) chuyển hóa đường tự nhiên trong nho thành cồn (ethanol), tạo nên rượu vang với hương vị và cấu trúc đặc trưng.

Nho làm rượu vang là loại nho chuyên dùng để sản xuất rượu, gọi là wine grapes, thuộc loài Vitis vinifera. Khác với nho ăn tươi, nho rượu có kích thước nhỏ hơn, vỏ dày, hàm lượng đường cao và chứa nhiều acid, lý tưởng cho quá trình lên men và tạo hương vị phức hợp trong rượu vang.

Một số giống nho làm rượu vang phổ biến như: Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot Noir, Chardonnay, Sauvignon Blanc, Riesling,…

3. Quy trình sản xuất rượu vang

Để tạo ra được những dòng vang thượng hạng cần phải trải qua các bước quy trình sản xuất rượu vang cực kỳ tỉ mỉ và công phu như sau:

Bước 1: Thu hoạch nho

Cần chọn đúng thời điểm hái nho để đảm bảo chất lượng quả được tốt nhất, thông thường các quá trình này ở các nông trại nằm trên đường xích đạo sẽ diễn ra từ tháng 8 đến tháng 11, trong khi những vùng miền bên dưới xích đạo sẽ thu hoạch từ tháng 2 đến tháng 4.

Bước 2: Ép nước nho

Vang đỏ và vang trắng thường sẽ có 2 quy trình ép nho lấy nước khác nhau, cụ thể:

• Vang đỏ: Cho toàn bộ nước nho và vỏ nho thu hoạch được vào cùng nhau để lên men, ép toàn bộ lượng nho đã thu hoạch được.
• Vang trắng: Nho được chuyển đến máy để tiến hành ép nước và loại bỏ vỏ đi, chỉ giữ lại nước nho.

Bước 3: Lên men

Tùy theo nhu cầu sản xuất và cách làm rượu vang mà quá trình lên men có thể diễn ra dài hoặc ngắn. Chẳng hạn nếu là vang đỏ, nhà sản xuất thường đảo rượu nhiều lần giúp phần vỏ nho được nhấn chìm hoặc tiếp xúc với nước nhiều nhất có thể. Điều này giúp khi cacbon dioxit được thoát ra, nhận thêm nhiều oxy làm quá trình lên men được tốt hơn.

=> Xem thêm: Quá trình lên men rượu vang chuẩn nhất

Bước 4: Ép nước

Nghệ nhân làm rượu sẽ tiến hành ép nho một lần nữa vì quá trình lên men vừa rồi chỉ mới là bước ép nước đơn giản. Tuy nhiên nếu sản xuất vang trắng thì có thể bỏ qua bước này.

Bước 5: Lọc và làm trong

Quá trình này giúp nước rượu không bị lẫn tạp chất, trong hơn rất nhiều và giữ được độ tinh khiết nhất định. Thời gian lọc có thể diễn ra nhiều lần từ 6 tháng đến 3 năm tùy thuộc vào yêu cầu sản xuất.

Bước 6: Ủ rượu

Rượu vang được ủ trong thùng thép sẽ lâu hơn thùng gỗ, ngoài ra rượu ủ lạnh cũng sẽ lâu hơn so với ủ nóng. Tùy vào phương thức và cách lên tuổi mà mỗi loại rượu vang sẽ có mức độ và thời gian ủ khác nhau, thường kéo dài từ 3 tháng đến 3 năm.

Bước 7: Đóng chai

Quy trình đóng chai bằng nút cần được chuẩn bị tỉ mỉ để tránh sự xâm nhập của vi khuẩn và đảm bảo sức khỏe cho người dùng, cuối cùng sản phẩm sẽ được phân phối ra thị trường. => Tìm hiểu nút bần là gì và Kích thước chai rượu vang khi đóng gói

4. Hương vị đặc trưng của rượu vang

Hương vị rượu vang là sự kết hợp giữa mùi thơm và vị giác tạo nên trải nghiệm cảm quan đặc trưng cho mỗi loại vang. Tùy vào giống nho, vùng trồng, kỹ thuật ủ và thời gian lên men, hương vị rượu vang có thể đa tầng, phức hợp hoặc nhẹ nhàng, thanh thoát.

Hương vị rượu vang được định hình bởi:

Độ chua: Rượu vang là một loại đồ uống nằm ở phía chua của thang độ pH, dao động từ thấp nhất là 2.5 (như chanh) đến cao nhất là 4.5 (như sữa chua Hy Lạp).

Độ ngọt: Tùy thuộc vào từng loại rượu vang, độ ngọt có thể dao động từ không có đường đến ngọt như siro cây phong. Thuật ngữ “khô” dùng để chỉ một chai rượu vang không có độ ngọt.

Nồng độ cồn: Vị của cồn cay nồng, bao phủ vòm miệng và làm ấm phần sau cổ họng. Mức cồn trung bình của rượu vang dao động từ khoảng 10% ABV (độ cồn theo thể tích) đến 15% ABV. Tất nhiên, cũng có một số ngoại lệ như Moscato d’Asti có độ cồn thấp tới 5.5% ABV, còn rượu Port được tăng cường bằng rượu brandy trung tính, nâng độ cồn lên đến 20% ABV. => Xem chi tiết: Rượu vang bao nhiêu độ

Tannin: Tannin có trong rượu vang đỏ và góp phần tạo nên độ chát của rượu. => Tìm hiểu thêm: Tanin là gì

Hương thơm của rượu vang đến từ các hợp chất tự nhiên như phenol, este, cồn bậc cao và acid, được giải phóng trong quá trình lên men và ủ. Mỗi giống nho sở hữu đặc điểm mùi riêng, có loại mang mùi quả mọng, có loại lại gợi hương hoa. Thùng gỗ sồi và quá trình oxy hóa trong giai đoạn ủ cũng tạo nên những tầng hương phức hợp như vani, hạt dẻ, trái cây khô hay hoa khô.

=> Nếu bạn muốn tìm hiểu chi tiết hơn thì có thể tham khảo bài Rượu vang có vị gì của tác giả Nguyễn Thanh Hiền

5. Vì sao rượu vang được ưa chuộng?

Rượu vang mang trong mình giá trị văn hóa, nghệ thuật và phong cách sống tinh tế. Gắn liền với nghi thức thưởng thức chậm rãi, rượu vang giúp người dùng cảm nhận hương vị đa tầng, từ trái cây, hoa cỏ đến gỗ sồi, đồng thời kết hợp hoàn hảo với ẩm thực như thịt đỏ, hải sản hay món Âu.

Bên cạnh trải nghiệm vị giác, rượu vang còn được yêu thích nhờ những lợi ích sức khỏe khi dùng điều độ, như hỗ trợ tim mạch, giảm stress và chống oxy hóa nhờ các hợp chất như polyphenol và resveratrol. Ngoài ra, vang cũng là lựa chọn quà tặng sang trọng, phổ biến trong các dịp lễ, Tết, tiệc và giao tiếp doanh nghiệp.

6. Tác dụng của rượu vang đối với sức khỏe

Rượu vang mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe khi được sử dụng một cách hợp lý. Theo Giáo sư Gordon M. Shepherd trong cuốn sách “Neuroenology: How the Brain Creates the Taste of Wine” xuất bản năm 2016, việc thưởng thức rượu vang kích hoạt một quá trình phức tạp trong não bộ. Ông cho rằng hành động nhâm nhi rượu, cách lưỡi di chuyển rượu quanh miệng và phản ứng của mũi với hương thơm đều liên quan mật thiết đến não, giúp kích thích tư duy và hoạt động của chất xám. Shepherd so sánh vai trò của não bộ trong việc cảm nhận hương vị rượu vang giống như cách mắt chúng ta tạo ra màu sắc từ các bước sóng ánh sáng. Điều này cho thấy thưởng thức rượu vang không chỉ đơn thuần là một trải nghiệm vị giác mà còn là một hoạt động kích thích não bộ.

Ngoài ra, rượu vang chứa nhiều chất chống oxy hóa như polyphenol và resveratrol, giúp bảo vệ tế bào khỏi sự hư hại và giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính. Những chất này có tác dụng bảo vệ tim mạch, giảm mức cholesterol xấu (LDL) và tăng cholesterol tốt (HDL). Resveratrol còn được nghiên cứu với khả năng ngăn chặn sự phát triển của một số loại ung thư và hỗ trợ sức khỏe hệ thần kinh.

Tuy nhiên, để tận dụng những lợi ích này, rượu vang cần được thưởng thức một cách có trách nhiệm và điều độ. Việc tiêu thụ quá mức có thể gây ra những tác hại không mong muốn cho sức khỏe.

7. Các loại rượu vang phổ biến hiện nay

Rượu vang có 4 loại phổ biến gồm rượu vang đỏ, vang trắng, vang hồng và vang sủi bọt, mỗi loại có đặc điểm và hương vị riêng phù hợp với các món ăn và sở thích khác nhau.

Trên thị trường phân thành các loại rượu vang sau đây:

• Rượu vang đỏ (Red wine): Đây là dòng rượu được yêu thích bậc nhất trên thế giới. Nước ép ra từ nho đỏ thực sự sẽ có màu trắng xanh nhưng nhờ sắc tố anthocyanin có trong vỏ nho nên chất lỏng sẽ có màu đỏ sẫm đẹp mắt.
• Rượu vang trắng (White wine): Sản phẩm được lên men từ nho có vỏ xanh hoặc vàng như Sauvignon Blanc, Chardonnay,… và thường được làm với phong cách “dry”, nghĩa là quá trình lên men sẽ được dừng lại hoàn toàn trước khi nước ép được chuyển hóa thành cồn.
• Rượu vang hồng (Rose wine): Sản phẩm thường được làm từ nho đỏ nhưng thời gian tiếp xúc giữa nước và vỏ nho sẽ ngắn hơn vang đỏ. Nước rượu có thể chuyển từ cam nhạt đến tím nhạt tùy thuộc vào giống nho và kỹ thuật sản xuất.
• Rượu vang sủi tăm (Sparkling wine): Đây là dòng vang khá thú vị với quá trình lên men hai lần trong chai thay vì thùng gỗ. Nước rượu có thể có màu trắng, hồng và đỏ với nhiều hương vị đậm đà khác nhau. => Tìm hiểu Vang nổ là gì?
• Rượu vang cường hóa (Fortified wine): Được sản xuất bằng cách tăng thêm độ nặng cho rượu khi trộn chung với rượu mạnh mang lại nồng độ cồn cao.
• Rượu vang ngọt (Sweet wine): Nhiều người định nghĩa rượu vang ngọt hay không dựa trên lượng đường hiện hữu, nếu chứa ít hơn 30 gram đường/ lít thì được xem là vang “ngọt”, nếu ít hơn 10 gram sẽ là vang “dry”, một số dòng ở giữa mức này sẽ được gọi là “off-dry”.

=> Trong rượu vang có nhiều loại rượu khác nhau, cùng tìm hiểu thêm nhiều dòng vang khác:

• Fine wine là gì (vang hảo hạng)
• Dry wine là gì (rượu vang khô)
• Vang cường hóa là gì? (dòng vang nồng độ cao)
• Rượu chát là gì (vang chát)

8. Những quốc gia chuyên sản xuất rượu vang

Với rượu vang, vùng miền sản xuất ra sản phẩm cũng là một trong những yếu tố được nhiều người quan tâm đến nhất khi tìm mua sản phẩm. Dưới đây là những quốc gia được đánh giá sở hữu tiêu chuẩn cao nhất trong quá trình sản xuất và cung cấp rượu vang:

• Rượu vang Pháp: Đây chắc chắn là quốc gia đầu tiên bạn có thể tìm hiểu khi tiếp cận với rượu vang, nổi tiếng nhất có lẽ là vùng Bordeaux – nơi sở hữu vang đỏ ngon nhất thế giới. Ngoài ra, Pháp cũng có nhiều khu vực trồng nho làm rượu nổi tiếng như Burgundy, Champagne, Loire Valley,…
• Rượu vang Ý: Nhiều nơi cho rằng rượu vang xuất hiện ở Ý trước cả nước Pháp, trong  đó phải kể đến vùng Veneto và Tuscany với hệ thống phân loại rượu vang phức tạp và dày đặc.
• Rượu vang Tây Ban Nha: Nơi đây luôn có chỗ đứng vững chắc trên  thị trường vang thế giới, có thể sản xuất cả vang sủi tăm, vang trắng, vang đỏ cho tới vang cường hóa.
• Rượu vang Chile: Nếu yêu thích những dòng rượu dễ uống, không quá phức tạp, bạn có thể tham khảo những dòng rượu New World Wine của Chile với mức giá phù hợp.
• Rượu vang Úc: Đa số các sản phẩm rượu vang tại đây được xuất khẩu mạnh sang thị trường Châu Á với mức giá khá thấp, phù hợp nhiều đối tượng khách hàng.
• Rượu vang Mỹ: Vang bịch, vang túi trong New World Wine của Mỹ cũng nhận được nhiều sự yêu thích từ người dùng trong những bữa tiệc.

Một số chai rượu vang ngon được nhiều người ưa chuộng tại Wine VN:

• Rượu Vang Ý F Negroamaro
• Vang Ý Diciotto Gradi 18 Độ
• Vang Ý Papale Primitivo Di Manduria
• Vang Pháp Chateau Dauzac Margaux
• Vang Trắng Bonterrat Chardonnay
• Champagne Moet & Chandon Imperial Brut
• Vang Nổ Bottega Gold Prosecco Spumante
• Vang Pháp Baron Versailles Cabernet Sauvignon

9. Cách thưởng thức đúng chuẩn sommelier

Thưởng thức rượu vang đúng chuẩn sommelier (chuyên gia về rượu vang) là nghệ thuật cảm nhận rượu bằng cả thị giác, khứu giác và vị giác.

Trước tiên, hãy quan sát màu sắc và độ trong của rượu bằng cách nghiêng ly dưới ánh sáng. Sau đó, lắc nhẹ ly để rượu “thở” và giải phóng các tầng hương thơm, rồi đưa mũi ngửi sâu để cảm nhận các mùi như trái cây, hoa, gỗ sồi hay gia vị đặc trưng. Bạn có thể bổ sung kiến thức về màu rượu vang để nhìn nhận đúng hơn.

Khi nếm, nên ngậm một ngụm nhỏ, để rượu lan đều trong miệng nhằm cảm nhận độ chua, vị chát (tannin), nồng độ cồn và hậu vị. Một chai vang ngon thường có cấu trúc cân bằng, hương vị phức hợp và dư vị kéo dài.

=> Để hiểu và nắm rõ cách uống rượu vang sao cho chuyên nghiệp nhất, bạn có thể tham khảo chi tiết các bài viết liên quan sau đây:

• Cách phục vụ rượu vang chuẩn dân nhà hàng, khách sạn
• Cách chọn rượu vang vang ngon đơn giản
• Cách mở chai rượu vang dễ thực hiện
• Nhiệt độ phục vụ rượu vang nên là bao nhiêu
• Cách rót rượu vang đúng cách
• Cách cầm ly rượu vang đẹp chuẩn

10. Các món ăn kết hợp rượu vang ngon

Để thưởng thức được trọn vị rượu vang ngon nhất, món ăn đi kèm cũng được nhiều người cân nhắc kỹ lưỡng.

• Với vang đỏ nhẹ: Những chai rượu có hàm lượng cồn thấp thường sẽ dễ kết hợp với món Việt, Á Đông như thịt gia cầm chiên, hải sản nướng, thịt quay, thịt đỏ luộc, xào,…
• Với vang đỏ đậm: Loại này thường có hàm lượng cồn cao trên 14%, có vị cay nồng nên có thể ăn kèm với những món đậm vị thịt cừu ngoại nhập, thịt bò, thịt đỏ hoặc thịt nướng,…
• Với vang trắng: Vị rượu hơi chua do có nhiều acid nên sẽ hợp với các món khai vị nhẹ có vị chua như salad dầu giấm, gỏi, cua ghẹ hấp với muối tiêu chanh, mực hấp chấm mắm gừng,…
• Với vang hồng: Với tính tươi mát nhẹ từ trái cây, vang hồng dễ kết hợp với các món khai vị nguội và hơi nóng súp hải sản salad, cà chua trộn ớt chuông, dưa leo cá hành đỏ,…

=> Để kết hợp món ăn được chuẩn chỉnh nhất, bạn nên xem ngay bài Uống rượu vang ăn với gì phù hợp và ngon nhất

11. Bảo quản rượu vang như thế nào?

Bảo quản rượu vang đúng cách là yếu tố then chốt để giữ trọn hương vị và chất lượng. Rượu nên được đặt ở nơi tối, thoáng mát với nhiệt độ ổn định: vang đỏ từ 12–18°C, vang trắng và vang hồng từ 8–12°C, vang sủi ở mức 5–8°C. Độ ẩm lý tưởng khoảng 60–70% để tránh làm khô nút bần, chai nên được đặt nằm ngang nếu dùng nút bần để duy trì độ ẩm cho nút.

Sau khi mở nắp, rượu cần được bảo quản trong tủ lạnh và sử dụng trong 2–5 ngày tùy loại. Vang sủi nên uống sớm để giữ độ gas, trong khi vang đỏ và trắng có thể giữ lâu hơn nếu dùng dụng cụ hút chân không hoặc nút đậy chuyên dụng. Tránh để rượu gần nguồn sáng, nhiệt hay rung động để đảm bảo sự ổn định và phát triển hương vị trọn vẹn.

=> Nếu bạn cần biết thêm nhiều thông tin thì bài Cách bảo quản rượu vang đúng chuẩn sẽ hữu ích cho bạn

Những kiến thức về rượu vang luôn rất cần thiết cho người mới bắt đầu tìm hiểu về rượu vang. Do đó, việc nắm vững nội dung về “rượu vang là gì” sẽ là bước đệm để khám phá chuyên sâu hơn về dòng rượu này. Bạn có thể theo dõi Wine VN để nhận được nhiều thông tin hữu ích về thế giới rượu.

Nguyễn Thanh Hiền

Cố vấn kiêm nhà biên tập sản xuất nội dung tại Wine VN. Với hơn 9 năm kinh nghiệm kinh doanh rượu vang và rượu mạnh, tôi đã nghiên cứu và thử nhiều loại rượu hàng đầu thế giới như vang Ý, Champagne, Whisky, Chivas, Vodka,…Bằng kiến thức và hiểu biết của mình, tôi muốn truyền cảm hứng cho những ai yêu thích rượu thông qua các chia trẻ trên website.

winevn.com