Whisky Là Gì? Tìm Hiểu Về Rượu Whiskey Từ A-Z

Đối với nhiều người, Whisky chỉ là một loại thức uống có nồng độ cồn mạnh. Tuy nhiên, đối với giới sành rượu, Whisky chính là chất xúc tác cho những cuộc vui và niềm cảm hứng cho những câu chuyện bất tận. Khởi nguồn từ Scotland, Whisky hiện đã trở thành một trong những loại rượu được tiêu thụ nhiều nhất trên thế giới này.

Mời bạn hãy cùng WineVN tìm hiểu thêm về rượu Whisky qua nội dung bài viết tổng hợp dưới đây.

Whisky là gì?

Whisky là một loại rượu có nồng độ cồn cao được sản xuất chủ yếu tại Scotland. Whisky được lần đầu giới thiệu với công chúng vào năm 1736 và dần dần trở nên nổi tiếng trên toàn thế giới.

Quy trình sản xuất rượu whisky về cơ bản là khá nghiêm ngặt. Thông thường, quá trình sản xuất bao gồm 3 bước: Lựa chọn nguyên liệu, lên men trong thùng gỗ sồi một khoảng thời gian nhất định và cuối cùng chưng chất.

> Phân biệt Single Malt Whisky và Blended Whisky

Lịch sử của rượu Whisky

Chúng ta hãy cùng điểm qua lịch sử hình thành whisky qua thông tin vắn vắt mà chúng tôi tổng hợp sau:

Ngược về những năm 2000 trước Công nguyên, kỹ nghệ chưng cất đã được hình thành, chủ yếu trong công tác sản xuất nước hoa và chất tạo hương. Mãi đến thế kỷ thứ XI, các nhà máy chưng cất lúa mạch ra đời tại Scotland và Ireland, làm tiền đề cho những thành phẩm whisky đầu tiên xuất xưởng.

Tới thế kỷ XII, có bằng chứng cho thấy các mẻ rượu đầu tiên được sản xuất theo phương cách chưng cất tại Italy.

Mãi tới thế kỷ XIV, thứ thức uống được gọi là whisky xuất hiện lần đầu tại Ireland. Trước thế kỷ XV, công việc chưng cất lúa mạch chủ yếu phổ biến trong giới tu sĩ. Sau khi vua Henry VIII của Anh giải thể các tu viện, hoạt động sản xuất whisky được phổ biến rộng rãi ra công chúng khi các tu sĩ buộc phải bán whisky để kiếm sống.

Whisky được nhân rộng ra khắp thế giới khi cách thức sản xuất rượu bằng công nghệ chưng cất được người châu Âu mang sang châu Mỹ vào thế kỷ thứ XVI. Đồng thời, một bộ phận người Scotland và Ireland di cư sang thế giới mới đồng thời đem cả kỹ nghệ chế biến whisky theo họ.

Cũng trong thế kỷ này, nhà máy Old Bush Mills Distillery được thành lập tại Ireland, trở thành nhà sản xuất rượu whisky đầu tiên trên thế giới. Kể từ đó, nhiều những nhà máy chế biến rượu whisky khác ra đời, chủ yếu ở Scotland và Ireland.

Dưới các sức ép về thuế trong thế kỷ XVII, phần lớn các nhà máy sản xuất rượu tại Scotland chuyển sang hoạt động bí mật. Mãi đến thế kỷ XVIII, hoạt động chế biến whisky mới được hợp pháp hóa và trở thành biểu tượng của Scotland đối với thế giới.

Đến thế kỷ XXI, quá trình chưng cất lúa mạch nghiền rồi ủ trong thùng gỗ sồi của rượu whisky trở nên phổ biến tại khắp thế giới. Nhiều những công nghệ chế biến whisky mới lạ ra đời, bắt đầu từ whisky mạch nha đơn, tiếp đến là các loại whisky pha trộn nhiều mẻ mạch nha khác nhau (whisky ngũ cốc) rồi đến whisky mạch nha đen.

> Top 30 sản phẩm rượu Whisky ngon nhất thế giới

Công đoạn chế biến Whisky

1. Malting

Trong bước đầu tiên, nguyên liệu để chế biến whisky phải là lúa mạch, ngô hoặc lúa mì hảo hạng. Loại nguyên liệu này sẽ được ngâm trong nước ấm từ 2 – 3 ngày rồi trải xuống sàn để hạt nảy mầm.

Hỗn hợp sau bước thứ nhất, nay được gọi là mạch nha xanh (green malt) sẽ được đem đến lò sấy để sấy khô trong lò với nhiệt độ lên đến 70 độ C. Theo cách chế biến rượu truyền thống, than bùn chính là nguyên liệu được sử dụng để nung nóng lò sấy. Loại than bùn được lựa chọn cùng với thời gian sấy sẽ quyết định tới hương vị của thành phẩm.

Sau bước này, nguyên liệu lúa mạch ban đầu sẽ được gọi là “mạch nha” (malt).

2. Mashing

Bước thứ 2, nguyên liệu sau khi sấy sẽ được xay thành bột. Ở giai đoạn này, bột mạch nha khô sẽ được trộn với nước ấm trong một chiếc thùng đựng rượu lớn (được gọi là “tun”). Đặc tính của nước cũng ảnh hưởng lớn tới thành phẩm rượu cuối cùng. Thông thường, các khoáng chất có trong nước ấm có thể bao gồm đá granit, than bùn cùng nhiều loại khoáng chất khác.

Hỗn hợp chứa mạch nha và nước thường được gọi là “mash”. Sau khi mạch nha và nước hòa tan, hỗn hợp sau cùng được người ta gọi với cái tên là “wort”. Phần cặn thừa không sử dụng được người ta đặt tên là “draff”.

3. Fermentation (lên men)

Tiếp theo, wort sẽ được nhà sản xuất làm nguội bớt về nhiệt độ khoảng 20 độ C trong các bể chứa lớn bằng gỗ (được gọi là “washbacks”).

Men được thêm vào trong giai đoạn này, chúng đồng thời cũng biến đường trở thành rượu. Tất nhiên, loại men nói trên cũng ảnh hưởng lớn tới hương vị của thành phẩm nên nhà sản xuất rượu cần phải đặc biệt chú ý trong giai đoạn này.

Quá trình lên men thường mất khoảng 48 giờ theo quy chuẩn sản xuất rượu whisky nói chung.

Tuy nhiên, một số nhà sản xuất có thể kéo dài thời gian lên men để tạo ra thành phẩm rượu mà họ mong muốn. Dung dịch rượu trong giai đoạn này thường được gọi là “wash” và có nồng độ cồn tương đối thấp, chỉ từ 5 – 10% ABV (ngang với bia hoặc cider).

4. Distillation (chưng cất)

Ở bước cuối cùng, hỗn hợp đã lên men kể trên (wash) sẽ được đem chưng cất. Theo cách thức sản xuất whisky truyền thống ở Scotland, wash sẽ được chưng cất 2 lần. Ở Ireland, số lần chưng cất là 3. Có thể có một vài ngoại lệ từ các nhà sản xuất rượu khác.

Khi chưng cất, hỗn hợp wash sẽ được đem đi nung nóng trong một thùng chứa lớn. Chất lỏng bốc hơi và ngưng tụ lại. Thứ hỗn hợp này có nồng độ cồn thấp và chưa thể sử dụng được. Chúng sẽ được chuyển đến bước chưng cất thứ 2. Rượu sau khi chưng cất có độ cồn rất lớn.

Muốn chúng trở thành thành phẩm có thể sử dụng được, người ta sẽ phải làm công đoạn lọc cuối để loại bỏ phần không sử dụng được. Thành phẩm sau lọc sẽ được trữ trong một chiếc thùng gỗ lớn.

5. Maturation (ủ rượu)

Phần thành phẩm sau khi chưng cất sẽ được ủ trong thùng rượu. Hỗn hợp có thời gian ủ ít nhất là 3 năm. Trong giai đoạn ủ, rượu khi kết hợp với những hợp chất có trong thùng ủ sẽ khiến rượu whisky có hương vị và mùi hương đặc trưng riêng.

Do gỗ có tính chất “xốp” nên nó có thể “hấp thụ” môi trường xung quanh nó. Vị trí nhà máy rượu đặt để ủ rượu có thể là ở cạnh biển, giữa cao nguyên, điều này sẽ giúp ảnh hưởng tới chất lượng của thành phẩm whisky sau cùng. Khi rượu đã “trưởng thành” thì cũng là lúc chúng sẵn sàng được đóng gói và cung cấp ra ngoài thị trường.

Bạn lưu ý, mỗi năm, khoảng 2% chất lỏng rượu sẽ bị mất đi do quá trình bay hơi tự nhiên. Điều này giải thích vì sao rượu càng cổ thì càng đắt tiền và ngược lại.

Đó chính là những công đoạn để chế biến rượu whisky.

Trong phần tiếp theo của bài viết, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu qua về lịch sử hình thành thức uống này, lợi ích khi người dùng thưởng thức rượu và cách nếm và trải nghiệm whisky sao cho đúng điệu nhé!

> Uống Whisky ăn món gì ngon nhất?

Lợi ích của rượu Whisky

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, whisky đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của con người. Đó là lý do chúng ta sẽ đến với phần tiếp theo của bài viết này: Tác dụng của rượu whisky.

Giảm cân là lợi ích được nhiều người biết đến nhất về thức uống này. Một nghiên cứu từ tạp chí dinh dưỡng Hoa Kỳ (American Journal of Critical Nutrition) đã chỉ ra rằng: Các thức uống có cồn (trong đó có cả whisky) giúp ngăn ngừa béo phì (tất nhiên là trong trường hợp bạn uống rượu có chừng mực).

Điều này là bởi whisky có chứa carbohydrate, calo dưới dạng đường. Lượng đường này nhanh chóng được chuyển hóa thành năng lượng cho cơ thể thay vì tích trữ dạng mỡ. Chính vì thế, việc uống rượu whisky có thể giúp bạn duy trì cân nặng và hạn chế béo phì.

Một trong những lợi ích quan trọng của whisky là giảm căng thẳng. Vì vậy, nếu bạn có một ngày làm việc mệt mỏi, một ly whisky có thể làm xoa dịu những căng thẳng của một ngày dài bạn cuốn theo guồng quay của cơm áo gạo tiền.

Ưu điểm thứ ba và lớn nhất của whisky là giảm khả năng đột quỵ do các cục máu đông gây ra. Whisky giúp máu lưu thông dễ dàng trong cơ thể, tốt cho sức khỏe của tim mạch.

Whisky có chứa axit ellagic giúp kiểm soát lượng glucose thải ra từ gan. Điều này giúp lượng đường trong cơ thể của bạn được kiểm soát, đồng thời ngăn ngừa khả năng mắc phải bệnh tiểu đường.

Không chỉ ngăn ngừa bệnh tiểu đường, whisky còn có tác dụng tăng lượng cholesterol lành mạnh trong cơ thể, giúp giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và tốt cho tim mạch của người thưởng thức rượu.

Whisky là một tác nhân giúp ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư trong cơ thể. Axit ellagic có trong thức uống này có khả năng chống lại sự hình thành của các tế bào gốc tự do, góp phần làm chậm lại quá trình thoái hóa và lão hóa tự nhiên của con người.

Ngoài ra, một lợi ích mà ít ai biết đến ở whisky đó chính là khả năng ngăn ngừa chứng mất trí nhớ. Whisky cùng một vài loại rượu khác giúp ngăn ngừa nguy cơ phát bệnh Alzheimer và bất kỳ vấn đề liên quan tới não bộ khác.

Cuối cùng, rượu whisky còn giúp bạn tăng cường khả năng miễn dịch với những thành phần có trong thức uống này như axit ellagic hay cholesterol có lợi. Tuy nhiên, bạn cũng nên lưu ý: Whisky là loại rượu có độ cồn lớn. Bạn chỉ nên thưởng thức whisky có chừng mực và tuyệt đối không lái xe sau khi uống rượu.

Cách uống Whisky đúng điệu

Làm thế nào để uống whisky sao cho có thể thưởng thức trọn vẹn những tinh túy từ thức uống này? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu tất tần tật những điều cần biết về cách uống whisky qua nội dung kế tiếp đây.

> Cách uống rượu Whisky chuẩn dân sành

1. Ly uống rượu

Bước đầu tiên trong nghệ thuật thưởng rượu đó chính là lựa chọn chiếc ly xứng đáng để rót whisky vào. Đúng vậy, để uống rượu trở thành nghệ thuật, bạn phải cần một vật dụng để có thể kích thích các giác quan của mình.

Với một chiếc ly thủy tinh phù hợp, bạn có thể sử dụng mũi để ngửi hương thơm từ rượu, xoay ly để hỗn hợp rượu được hòa tan và có đế dày phù hợp để nhiệt độ rượu không bị ảnh hưởng quá nhiều.

Cụ thể, với whisky, bạn nên lựa chọn ly rượu có thân và miệng rộng để hương thơm của rượu được tỏa ra dễ dàng. Ngoài ra, thân rộng cũng là ưu điểm để bạn có thể xoay nhẹ cốc trong quá trình uống.

Và cuối cùng, đế ly uống whisky phải dày để khiến đá không sớm bị hòa tan, nhiệt độ bên trong cốc không bị ảnh hưởng quá nhiều.

> 6 Loại ly uống rượu Whisky

2. Ngửi rượu

Trước khi nếm rượu, bạn nên sử dụng dùng mũi để cảm nhận hương thơm của whisky. Điều này có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với toàn bộ trải nghiệm thưởng thức whisky. Có thể bạn chưa biết nhưng những cảm nhận khi ngửi whisky có thể khiến nâng cao sự thỏa mãn trong trải nghiệm của bạn lên gấp 10 lần so với bình thường.

Vì vậy, trước khi nếm whisky, bạn đừng quên đưa ly rượu lên mũi và cảm nhận hương thơm của thức uống này nhé!

3. Xoay và nếm rượu

Việc xoay rượu sẽ giúp hương thơm trong ly whisky được khuếch tán, làm trải nghiệm với khứu giác của bạn trở nên trọn vẹn hơn. Đó là lý do vì sao việc xoay và ngửi whisky nên được thực hiện cùng lúc. Sau khi xoay và ngửi, bạn hãy nhấp một ngụm rượu và từ từ cảm nhận hương vị của thức uống này trong miệng.

Sau cùng, bạn để rượu trôi xuống cổ họng, từ từ thở ra bằng mũi và tự mình dư vị của thức uống tuyệt diệu này.

Giữa các ngụm rượu, bạn hoàn toàn có thể refresh bằng một vài ngụm nước. Nước có thể giúp kích thích hương vị và mùi hương có trong whisky, làm nâng cao trải nghiệm vị giác của bạn.

Ngoài ra, nước cũng có thể là bước cuối cùng để kết thúc hành trình thưởng thức whisky, nhưng rõ ràng nó không phải là bước kém quan trọng nhất về mặt tổng thể.

Trên đây là những chia sẻ của WineVN về whisky và tất tần tật những điều bạn cần biết về thức uống này. Hy vọng bạn đã có được cho mình những kiến thức hữu ích sau khi đọc bài viết. Đừng quên đón đọc thêm những bài viết tổng hợp khác của chúng tôi về whisky cũng như những loại rượu mạnh nổi tiếng khác như vodka, cognac…