Được sản xuất chủ yếu từ lúa mạch đen, Rye Whiskey mang đến một trải nghiệm thưởng thức độc đáo. Dù phải trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm trên thị trường đồ uống xa xỉ nhưng Rye Whiskey vẫn đang là một trong những sự lựa chọn hàng đầu của dân sành rượu hiện nay. Chính sự kết hợp hoàn hảo giữa vị cay nồng của lúa mạch đen cùng vị ngọt thơm tự nhiên từ hương liệu đã mang đến cho người dùng những trải nghiệm độc đáo nhất.
Rye Whiskey là gì?
Rye Whiskey hay Whiskey lúa mạch đen là dòng Whiskey được làm từ ít nhất 51% lúa mạch đen (rye), cay và nồng hơn so với những loại lúa mạch thông thường. Rye Whiskey được sản xuất chủ yếu ở Mỹ và Canada nhưng mỗi khu vực sẽ có những quy định và công thức sản xuất riêng. Từ đó hương vị mà Rye Whiskey mang lại cũng đa dạng và độc đáo hơn. Rye Whiskey cũng là thành phần chính làm nên những loại cocktail nổi tiếng như Old Fashioned và Manhattan nhờ vào mùi vị đặc biệt cân bằng hoàn hảo.
=> Tìm hiểu thêm:
Các loại rượu Rye Whiskey hiện nay
Whiskey lúa mạch đen có thể được chia thành hai loại chính, đây cũng là hai khu vực sản xuất Rye Whiskey nổi tiếng nhất trên thế giới:
- Rye Whiskey Mỹ: Loại rượu này cần được làm từ 51% lúa mạch đen và cho thêm một số nguyên liệu như ngô, ngũ cốc và lúa mạch. Rượu được chưng cất không quá 80% cồn và phải ủ trong thùng gỗ sồi mới trong ít nhất 1 năm. Rye Whiskey Mỹ thường có hương vị cay nồng với những nốt gia vị đi kèm như quế, tiêu đen, hồi và thảo mộc. Đôi lúc rượu sẽ phảng phất hương caramel và trái cây nhẹ từ quá trình ngâm ủ trước đó.
- Rye Whiskey Canada: Thành phần chính của sản phẩm không bắt buộc phải có đến 51% lúa mạch đen hoặc có thể pha trộn thêm các loại ngũ cốc khác như ngô. Cũng như Rye của Mỹ, ở Canada rượu cũng được ngâm trong thùng gỗ sồi nhưng có thể linh hoạt hơn bằng việc pha trộn thêm một số loại Whiskey khác. Hương vị của Whiskey lúa mạch Canada sẽ nhẹ nhàng, mượt mà và dễ uống hơn nhờ hương liệu.
Lịch sử và nguồn gốc rượu Rye Whiskey
Rye Whiskey lúa mạch đen có nguồn gốc từ những tiểu bang thuộc Đông Bắc Mỹ, phần lớn là ở New York, Maryland và Pennsylvania. Đến năm 1880, nhà máy chưng cất rượu Rye Whiskey lớn nhất được xây dựng tại Monongahela, Pennyslyvania chính thức đi vào hoạt động. Cho đến năm 1886, rượu Rye Whiskey đã phổ biến và xuất hiện ở 17 tiểu bang.
Lệnh cấm rượu những năm sau đó đã khiến phần lớn dòng Rye Whiskey trên thị trường biến mất, một số ít thương hiệu như Old Overholt vẫn còn tồn tại nhưng không bán chạy như trước.
Đến đầu thế kỷ 21, những thương hiệu sản xuất Rye Whiskey dần phổ biến và được biết đến nhiều hơn như Diageo, Campari và Suntory. Rượu Whiskey lúa mạch đen vẫn đang trong quá trình phục hưng và hoàn thiện hơn về chất lượng sản phẩm. Vào năm 2023, Maryland đã công nhận rượu Whiskey lúa mạch đen là loại rượu chính thống được lưu thông trên thị trường của tiểu bang này.
Quy trình sản xuất Rye Whiskey
Mỗi vùng miền sẽ có bí quyết và phương pháp khác nhau nhưng quy trình sản xuất Rye Whiskey nhìn chung đều sẽ có những tiêu chuẩn sau.
Bước 1: Xử lý lúa mạch
Lúa mạch sau khi được thu hoạch cần phải được xử lý mạch nha giúp kích hoạt enzym chuyển đổi tinh bột thành đường, chuẩn bị cho quá trình lên men. Lúa mạch sẽ được ngâm trong nước lạnh 2 ngày để nảy mầm tự nhiên sau đó ủ tiếp 5 ngày để cấu trúc của tinh bột phá bỏ hoàn toàn và rễ con mọc ra. Mạch nha thu được sau đó sẽ mang đi sấy.
Bước 2: Sấy nghiền ngũ cốc và đường hóa
Mạch nha và ngũ cốc ở bước 1 được mang đi sấy khô bằng khí nóng hoặc hun thuan trong 75 – 80 độ C để đảm bảo độ ẩm ở mức tối ưu nhất. Sau khi sấy, ngũ cốc được mang đi nghiền tách vỏ với kích thước hạt mịn. Phần bột mịn này tiếp tục trộn với nước nóng và nghiền thêm một lần nữa. Hỗn hợp cuối cùng sẽ được đen nóng để đường hóa, thu được chất lỏng gồm đường và nước hay còn được gọi là “bia chưa lên men”.
Bước 3: Lên men rượu
Công đoạn này sẽ chuyển hóa đường trong hỗn hợp thu được trước đó thành rượu. Tùy vào chủng nấm men và thời gian lên men mà rượu có thể phát triển thành đa dạng mùi vị khác nhau. Quá trình lên men này có thể kéo dài từ 2 – 4 ngày để thu được dung dịch có nồng độ từ 7 – 10%.
Bước 4: Chưng cất rượu
Mỗi phương pháp chưng cất sẽ cho ra thành phẩm rượu khác nhau. Nếu chưng cất bằng nồi truyền thống, rượu cần được chưng lại nhiều lần để có độ cồn phù hợp nhưng hương vị lại rất đậm đà. Ngược lại nếu chưng cất liên tục, hương vị sẽ nhẹ nhàng hơn nhưng lại cho ra được sản lượng rượu rất lớn. Sau quá trình chưng cất, rượu trong bình chứa sẽ đạt từ 22 -25%, cần được đun sôi và ngưng tụ tiêp để đạt được nồng độ 65 – 85% cơ bản.
Bước 5: Ủ rượu
Rượu đã được định hình hương vị ban đầu sau khi chưng cất và quá trình ủ rượu sẽ giúp điều chỉnh tính cay nồng, thêm thắt thêm những hương vị phức tạp khác nếu muốn. Quy trình ủ Rye Whiskey sẽ diễn ra trong thùng gỗ sồi và nếu ủ càng lâu, hương vị sẽ càng mới lạ và đậm đà hơn.
Bước 6: Phối trộn và đóng chai
Whiskey lúa mạch đen đơn cất có thể mang đi đóng chai khi kết thúc quá trình ủ nhưng các loại Blended Whiskey cần phải pha trộn thêm rồi mới được cho ra mắt thị trường. Dù được đóng chai theo hình thức nào, các dòng Rye Whiskey cũng sẽ được lọc lại bằng các phương pháp khác nhau để đảm bảo rượu không bị đục khi làm lạnh.
Top 5 chai Rye Whiskey chất lượng nhất
Có khá nhiều phiên bản Rye Whiskey nổi tiếng trên thị trường nhưng trong số ít đó có 5 dòng sản phẩm được cho là nổi bật hơn cả.
1. Knob Creek Rye
- Xuất xứ: Mỹ
- Loại rượu: Whiskey
- Nồng độ: 50%
- Dung tích: 700ml
Knob Creek Rye là sản phẩm từ nhà Jim Beam, được ra mắt thị trường lần đầu vào năm 2012. Sản phẩm có hương vị đặc trưng được tạo nên từ sự cân bằng tuyệt đối giữa nguyên liệu lúa mạch đen cùng thảo mộc. Chất rượu cổ điển, đậm đà chứa hàm lượng vani cao nên ngọt ngào hơn so với những dòng sản phẩm khác. Vị cay đậm khi mới thưởng thức rất nhanh sẽ bị bão hòa và thay thế bởi hậu vị ấm áp mịn màng rất thú vị. Sắc thái của gỗ sồi bên trong vòm họng sẽ là điểm nhất tuyệt vời nhất, xen lẫn trong đó là mùi đất cháy, đinh hương và kẹo bơ toffee đầy mới mẻ.
2. Bulleit 95 Rye Frontier Whisky
- Xuất xứ: Mỹ
- Loại rượu: Whiskey
- Nồng độ: 45%
- Dung tích: 700ml
Bulleit 95 Rye Frontier Whisky được làm nên từ 95% lúa mạch đen và 5% đại mạch Barley. Rượu sở hữu màu vàng hổ phách óng ánh, phảng phất hương thơm của trái cây sẫm màu và vani dịu nhẹ. Hương vị khi thưởng thức sẽ nhanh chóng biến chuyển qua nhiều giai đoạn khác nhau. Mùi thơm ngào ngạt của trái cây chín cộng hưởng cùng kẹo bơ cứng và gia vị sẽ dẫn dắt người dùng đến hậu vị khô rang đối lập. Dù nồng độ cồn rất cao nhưng cấu trúc sản phẩm lại khá mượt mà khi thưởng thức cùng bít tết, phô mai hoặc hải sản.
3. Kentucky Owl Rye 10yo
- Xuất xứ: Mỹ
- Loại rượu: Whiskey
- Nồng độ: 56,4%
- Dung tích: 700ml
Kentucky Owl Rye 10yo được ủ trong thùng gỗ sồi 10 năm để đạt được độ chín tối đa về hương vị lẫn màu sắc. Hương chủ đạo của sản phẩm là vani, hạt tiêu đen, socola nên khi thưởng thức bạn sẽ dễ dàng nhận ra vị ngọt đậm bên trong sản phẩm. Đây là sự lựa chọn tuyệt vời cho những ai yêu thích dòng Whiskey đầy đặn và mạnh mẽ. Món ăn được gợi ý dùng kèm với Kentucky Owl Rye 10yo lý tưởng nhất là phô mát, hải sản và thịt nướng đỏ.
4. Rittenhouse Rye 100 Proof
- Xuất xứ: Mỹ
- Loại rượu: Whiskey
- Nồng độ: 50%
- Dung tích: 700ml
Rittenhouse Rye 100 Proof là điển hình cho phong cách Bottled-in-Bond truyền thống của Mỹ. Với nồng độ 50% ABV cùng quy trình chưng cất 4 năm trong thùng gỗ sồi, sản phẩm sở hữu vị cay nồng phức tạp với nhiều nốt hương lạ miệng. Đầu tiên là vị ngọt choáng ngợp cả khoang mũi và vòm họng nhưng khi trượt qua thanh quản, hậu vị mà Rittenhouse Rye 100 Proof để lại sẽ có chút cay nhẹ dai dẳng không thôi. Sản phẩm được đánh giá cao không chỉ bởi chất lượng mà còn nhờ tính linh hoạt khi có thể sử dụng để pha chế nhiều loại cocktail đặc trưng của Rye Whiskey.
5. Sazerac Rye
- Xuất xứ: Kentucky, Mỹ
- Loại rượu: Whiskey
- Nồng độ: 45%
- Dung tích: 750ml
Sazerac Rye là biểu tượng truyền thống và lịch sử của vùng New Orleans nước Mỹ. Sản phẩm có màu vàng nhạt đẹp mắt, hương thơm phức tạp từ gỗ sồi, hạnh nhân, vani và một chút hương hoa cân bằng lắng đọng. Rượu có cấu trúc ổn định, mạnh mẽ nhờ nồng độ cao và hậu vị lôi cuốn nhờ như một ly cocktail được pha chế điêu luyện. Cách thưởng thức Sazerac Rye là dùng kèm với một ít đá cùng vỏ cam hoặc pha chế thành Old Fashioned, Manhattan cho những bữa tiệc tối nhộn nhịp.
=> Tìm hiểu thêm:
Cách thưởng thức Rye Whiskey đúng điệu
Tương tự như các dòng Whiskey khác, Whiskey lúa mạch cũng có nhiều cách thưởng thức giúp bạn cảm nhận được trọn vẹn những tinh túy bên trong sản phẩm:
- Uống nguyên chất: Cách đơn nhất để thưởng thức Whiskey lúa mạch đen là uống nguyên chất và chậm rãi cảm những sự hoàn hảo trong mùi vị. Cách uống này rất thích hợp ăn kèm hải sản hoặc món nướng vì có thể giảm bớt độ hăng của rượu.
- Uống với đá: Cho 1 – 2 viên đá vào ly rồi rót từ từ Whiskey từ trên xuống sẽ giúp rượu đạt được nhiệt độ mong muốn và hương thơm dễ dàng lan tỏa hơn.
- Ướp lạnh: Cho cả chai rượu vào ngăn mát tủ lạnh từ 12 – 24 tiếng cũng là cách uống truyền thống được nhiều người áp dụng. Cách này giúp rượu đạt được độ lạnh sâu hơn và giữ được hương thơm cũng như mùi vị đậm đà nhất.
- Pha với nước lạnh: Cho thêm khoảng 10ml nước lạnh vào 60ml Whiskey sẽ giúp khơi dậy mùi hương của rượu, nhờ đó bạn cũng dễ dàng cảm nhận được mùi vị hơn. Cách này cũng thích hợp cho những muốn giảm đi độ mạnh của rượu.
- Pha chế thành cocktail: Nếu không thể uống nguyên chất, bạn có thể dùng Rye Whiskey pha chế thành nhiều loại cocktail khác nhau, từ màu sắc đến hương vị đều mới lạ và hấp dẫn hơn.
So sánh Rye và Bourbon Whiskey
Whiskey Rye vs Whiskey Bourbon đều là những dòng sản phẩm vô cùng nổi tiếng trên thị trường hiện nay. Hai sản phẩm này có một số điểm tương đồng như:
- Đều được sản xuất tại Mỹ và phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt do chính phủ nước này đặt ra.
- Đều được ngâm ủ trong thùng gỗ sồi mới được đốt cháy.
- Được sản xuất và chưng cất không quá 80% ABV.
- Cần được đưa vào thùng để ủ ở nồng độ không quá 62,5%.
- Được đóng chai và ra mắt thị trường ở mức tối thiểu 40% ABV.
Bên cạnh đó, Rye và Bourbon cũng có những điểm khác biệt giúp người dùng dễ dàng phân biệt:
| Rye Whiskey | Bourbon Whiskey | |
| Thành phần chính | Chứa ít nhất 51% lúa mạch đen, còn lại là ngũ cốc, ngô, lúa mạch. | Chứa ít nhất 51% ngô, còn lại là lúa mạch, lúa mì,… |
| Hương vị | Thường cay hơn so với đinh hương, mang tính khô và ít ngọt hơn. | Hương vị ngọt đậm đà hơn nhờ vani, caramel và gỗ sồi. |
| Thời gian ủ | Thời gian ủ trung bình từ 1 – 4 năm nên hương vị nhẹ nhàng hơn. | Thời gian ủ ít nhất 4 năm giúp vị rượu mạnh mẽ hơn. |
Những nhà sản xuất Rye Whiskey vẫn đang không ngừng nghiên cứu ra những công thức hương vị độc đáo mới nhằm đưa dòng sản phẩm này trở lại với thời hoàng kim trước đó. Đây chắc chắn sẽ là lựa chọn tuyệt vời giúp bạn làm phong phú thêm bộ sưu tập rượu quý của mình. Liên hệ Wine.vn qua hotline 0977.898.007 hoặc 0942.660.369 nếu có nhu cầu tư vấn về những dòng vang cao cấp nhất.
Cố vấn kiêm nhà biên tập sản xuất nội dung tại Wine VN. Với hơn 9 năm kinh nghiệm kinh doanh rượu vang và rượu mạnh, tôi đã nghiên cứu và thử nhiều loại rượu hàng đầu thế giới như vang Ý, Champagne, Whisky, Chivas, Vodka,…Bằng kiến thức và hiểu biết của mình, tôi muốn truyền cảm hứng cho những ai yêu thích rượu thông qua các chia trẻ trên website.
