Rượu vang Pháp từ lâu đã được xem là biểu tượng của sự tinh tế và đẳng cấp. Vì là dòng rượu nổi tiếng và được yêu thích trên toàn cầu, nên chính phủ đã ban hành hệ thống phân hạng rượu vang Pháp để kiểm tra giám sát về chất lượng rượu. Điều này giúp khách hàng yên tâm hơn khi mua hàng với nguồn gốc được đảm bảo. Đồng thời, giúp người mua dễ dàng phân biệt được loại rượu vang bình dân đến cao cấp.
Hệ thống phân hạng rượu vang Pháp hiện nay:
- Phân hạng AOC (Appellation d’Origine Contrôlée)
- Phân hạng Vin de Pays – IGP
- Phân hạng Vin de France
Phân hạng rượu vang Pháp hình thành khi nào?
Hệ thống phân hạng rượu vang Pháp hay còn được gọi là Appellation d’Origine Contrôlée/Protégée (AOC/AOP) được ban hành vào năm 1935 nhằm bảo vệ danh tiếng của ngành công nghiệp rượu vang Pháp. Hệ thống này được điều hành bởi uy ban giám sát thuộc Viện tuyên bố xuất xứ quốc gia, INAO.
Pháp sở hữu hệ thống bảo hộ nguồn gốc và chất lượng rượu vang lâu đời nhất thế giới với các quy định nghiêm ngặt về giống nho, năng suất và quy trình sản xuất rượu vang. Các quốc gia châu Âu cũng dựa vào hệ thống của Pháp để mô phỏng thành hệ thống phù hợp với quốc gia như Ý, Tây Ban Nha, Đức,…
>>> Tìm hiểu thêm:
Hệ thống 3 cấp độ phân hạng rượu vang Pháp
Rượu vang Pháp được phân thành 3 cấp độ gồm: AOC, Vin de Pay – IGP, Vin de France (Vin de Table). Trong đó, phân hạng khắt khe, cao nhất là AOC/AOP (gồm xếp hạng rượu Grand Cru và Premier Cru), tiếp đến là IGP và cuối cùng là Vin de France.
1. AOC (Appellation d’Origine Contrôlée)
AOC là phân hạng cao nhất và và khắt khe nhất dành cho rượu vang Pháp. Những quy định về AOC được xây dựng năm 1919 nhưng đến năm 1934 mới được hoàn thiện và trở thành hệ thống phân loại toàn diện duy nhất.
Các quy định để đạt chất lượng rượu AOC gồm: thổ nhưỡng, giống nho, phong cách sản phẩm, điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý của vườn nho, sản lượng nho tối đa, thời gian ủ rượu, nồng độ tối thiểu,…
Để đánh giá chất lượng rượu vang trong cùng phân hạng AOC, hệ thống đã sử dụng hai phân loại hàng đầu là Grand Cru, Premier Cru. Thuật ngữ “Cre” được dùng để chỉ những vườn nho có chất lượng đặc biệt. Trong đó:
Phân hàng Grand Cru là một thuật ngữ phân hạng rượu vang cao cấp, có nguồn gốc từ Pháp, dùng để chỉ những vườn nho (vineyard) hoặc chai vang đạt chất lượng thượng hạng nhất trong vùng. Tùy từng khu vực sản xuất rượu vang tại Pháp mà khái niệm và tiêu chí của “Grand Cru” có sự khác biệt:
- Ở Burgundy, Alsace, Champagne, Loire, Languedoc: “Grand Cru” chủ yếu chỉ mảnh ruộng/vườn nho (climat hoặc vineyard) nơi trồng nho. Ví dụ: Clos de Vougeot Grand Cru ở Burgundy hay Schlossberg Grand Cru ở Alsace. Ở Champagne, nó áp dụng cho toàn bộ làng đạt thang điểm 100% trong hệ thống Échelle des Crus.
- Ở vùng rượu vang Bordeaux: “Grand Cru” gắn liền với các châteaux (lâu đài sản xuất rượu), thường đi kèm trong hệ thống phân loại Grand Cru Classé 1855. Ví dụ: Château Margaux Premier Grand Cru Classé. Ở Bordeaux, nhấn mạnh đến tên thương hiệu (estate) nhiều hơn là mảnh ruộng cụ thể.
Phân hạng Premier Cru được xem là những chai vang chất lượng đặc biệt, chỉ đứng ngay dưới Grand Cru nhưng giá trị và danh tiếng vẫn rất cao. Thuật ngữ này được chỉ định theo hai ngữ cảnh chính:
- Tại Burgundy: Premier Cru dùng để chỉ những vườn nho (climats) có điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu vượt trội, tạo ra rượu vang chất lượng cao hơn so với các vườn nho thông thường trong cùng vùng, nhưng chưa đạt đến cấp Grand Cru.
- Tại Bordeaux: Premier Cru (hay Premier Grand Cru Classé) là mức xếp hạng cao nhất trong hệ thống Grand Cru Classé 1855, dành cho các château danh giá như Château Lafite Rothschild, Château Margaux, Château Latour, Château Haut-Brion và Château Mouton Rothschild.
Một số chai rượu vang cao cấp thuộc phân hạng AOC mà bạn nên thử như: Rượu vang 1982, Rượu vang Pháp Edenia Margaux, Rượu vang Pháp Menuts Bordeaux,…
2. Phân hạng Vin de Pays – IGP
Phân hạng VDP (sau này trở thành IGP) được giới thiệu lần đầu vào năm 1968 bởi cơ quan quản lý chất lượng rượu vang Pháp (INAO). Phân hạng này đã trải qua nhiều lần sửa đổi trong những năm 1970, sau đó được thay đổi đáng kể vào năm 2000 và đến năm 2009, khi tất cả các tên gọi VDP được tự động đăng ký với Liên minh Châu Âu dưới dạng IGP. Phân hạng này trở thành tiêu chuẩn cho phân hạng tương tự của EU (PGI), được áp dụng với tên gọi khác nhau ở các quốc gia thành viên.
Rượu vang IGP chỉ cần đảm bảo nguồn gốc địa lý và tuân thủ một số quy định nhất định về sản xuất.
Rượu vang Pháp IGP bao gồm 6 vùng:
- IGP Thung lũng Loire (trước đây là vin de pays từ khu vườn của Pháp).
- PGI Đại Tây Dương (Bordeaux, Dordogne, Charentais)
- PGI Comte Tolosan (Tây Nam)
- PGI Pays d’Oc (Languedoc-Roussillon)
- PGI Địa Trung Hải (Provence và Corsica)
- PGI Comtes Rhone (Thung lũng Rhône, Beaujolais và Savoie).
Để rượu vang Pháp đạt được phân hạng IGP cần phải đem đi phân tích và thử nếm tại INAO – Bộ Nông nghiệp Pháp có nhiệm vụ kiểm tra, đảm bảo chất lượng rượu vang. Rượu cần đạt được các tiêu chuẩn như sau:
- Năng suất của vườn nho dưới 120 ha
- Độ cồn tối thiểu 8,5% thể tích ở phía bắc sông Loire và phía đông bắc nước Pháp ngoại trừ vùng Burgundy, 9,0% thể tích ở những nơi khác.
- Hàm lượng sulfur dioxide (SO2) 150 mg/l đối với rượu vang đỏ; 200 mg/l đối với rượu vang trắng và vang hồng.
- Độ axit dễ bay hơi dưới 0,88 g/l (18 meq/l) được biểu thị dưới dạng axit sunfuric đối với rượu vang trắng và rượu vang hồng và 0,98 g/l (20 meq/l) đối với vang đỏ.
Phân hạng IGP được áp dụng cho rượu vang Pháp , đến nay, dòng rượu này đã có hơn 150 nhãn đăng ký. Một số dòng rượu thuộc phân hạng Vin de Pays – IGP mà bạn không nên bỏ qua như: Georges Duboeuf Syrah Vin De Pays D’OC, Touraine Sauvignon Blanc,…
3. Phân hạng Vin de France
Vin de France là phân hàng rượu vang Pháp thấp nhất, dùng để chỉ những dòng rượu có chất lượng cơ bản, thường dùng để phục vụ cho nhu cầu hàng ngày. Dòng rượu vang này không bị ràng buộc bởi các quy định về giống nho, khu vực địa lý, phương pháp sản xuất, đồng thời chất lượng cũng không được kiểm soát chặt chẽ.
Trên nhãn chai rượu Vin de France thường không đề cập đến xuất xứ nho của một vùng cụ thể. Dòng rượu này mang chất lượng tương đối nên sản lượng tiêu thụ cũng ít hơn so với hai phân hạng rượu vang AOC và IGP.
Một số dòng rượu Vin de France được dùng phổ biến như: Canarelli BG Vin De France, Bonechance Vin De France Merlot,…
Danh sách phân hạng rượu vang Pháp Bordeaux 1855
Phân hạng rượu vang Pháp 1855 gồm 88 Chateau (lâu đài làm vang) với 61 sản xuất vang đỏ và 27 sản xuất vang trắng. Đây được được xem là tượng đài của rượu vang vùng Bordeaux.
Xếp hạng rượu vang đỏ 1855
Bảng xếp hạng rượu vang đỏ năm 1855 tập trung chủ yếu vào các loại rượu vang từ vùng Médoc, một trong những vùng sản xuất rượu vang đỏ nổi tiếng nhất của Pháp và một số loại rượu vang đỏ Graves.
| LOẠI RƯỢU | VÙNG |
|
Premier Cru (gồm 5 Château) |
|
| Chateau Lafite Rothschild | Pauillac |
| Chateau Margaux | Margaux |
| Chateau Latour | Pauillac |
| Chateau Haut-Brion | Pessac |
| Chateau Mouton Rothschild | Pauillac |
|
Deuxième Cru (gồm 14 Château) |
|
| Chateau Rauzan-Segla | Margaux |
| Chateau Rauzan-Gassies | Margaux |
| Chateau Leoville-Las Cases | Saint-Julien |
| Chateau Leoville Poyferre | Saint-Julien |
| Chateau Leoville Barton | Saint-Julien |
| Chateau Durfort-Vivens | Margaux |
| Chateau Gruaud-Larose | Saint-Julien |
| Chateau Lascombes | Margaux |
| Chateau Brane-Cantenac | Margaux |
| Chateau Pichon-Longueville (Baron) | Pauillac |
| Chateau Pichon-Longueville Comtesse de Lalande | Pauillac |
| Chateau Ducru-Beaucaillou | Saint-Julien |
| Chateau Montrose | Saint-Estephe |
| Chateau Cos d’Estournel | Saint-Estephe |
|
Troisième Cru (gồm 14 Château) |
|
| Chateau Kirwan | Margaux |
| Chateau d’Issan | Margaux |
| Chateau Lagrange | Saint-Julien |
| Chateau Langoa-Barton | Saint-Julien |
| Chateau Giscours | Margaux |
| Chateau Malescot St-Exupery | Margaux |
| Chateau Boyd-Cantenac | Margaux |
| Chateau Cantenac-Brown | Margaux |
| Chateau Palmer | Margaux |
| Chateau La Lagune | Haut-Medoc |
| Chateau Desmirail | Margaux |
| Chateau Calon-Segur | Saint-Estephe |
| Chateau Ferriere | Margaux |
| Chateau Marquis d’Alesme Becker | Margaux |
|
Quatrième Cru (gồm 10 Château) |
|
| Chateau Saint-Pierre | Saint-Julien |
| Chateau Talbot | Saint-Julien |
| Chateau Branaire-Ducru | Saint-Julien |
| Chateau Duhart-Milon-Rothschild | Pauillac |
| Chateau Pouget | Margaux |
| Chateau La Tour Carnet | Haut-Medoc |
| Chateau Lafon-Rochet | Saint-Estephe |
| Chateau Beychevelle | Saint-Julien |
| Chateau Prieure-Lichine | Margaux |
| Chateau Marquis de Terme | Margaux |
|
Cinquième Cru (gồm 18 Château) |
|
| Chateau Pontet-Canet | Pauillac |
| Chateau Batailley | Pauillac |
| Chateau Haut-Batailley | Pauillac |
| Chateau Grand-Puy-Lacoste | Pauillac |
| Chateau Grand-Puy Ducasse | Pauillac |
| Chateau Lynch-Bages | Pauillac |
| Chateau Lynch-Moussas | Pauillac |
| Chateau Dauzac | Margaux |
| Chateau d’Armailhac | Pauillac |
| Chateau du Tertre | Margaux |
| Chateau Haut-Bages Liberal | Pauillac |
| Chateau Pedesclaux | Pauillac |
| Chateau Belgrave | Haut-Medoc |
| Chateau de Camensac | Haut-Medoc |
| Chateau Cos Labory | Saint-Estephe |
| Chateau Clerc-Milon | Pauillac |
| Chateau Croizet-Bages | Pauillac |
| Chateau Cantemerle | Haut-Medoc |
Xếp hạng rượu vang trắng 1855
Bảng xếp hạng rượu vang trắng năm 1855 tập trung vào các loại rượu vang ngọt từ vùng Sauternes và Barsac.
| LOẠI RƯỢU | VÙNG |
|
Premier Cru Supérieur (chỉ có một Château) |
|
| Château d’Yquem |
Sauternes |
|
Premier Cru ( gồm 11 Château) |
|
| Château Climens | Barsac |
| Clos Haut-Peyraguey | Bommes |
| Château Coutet | Barsac |
| Château Guiraud | Sauternes |
| Château Lafaurie-Peyraguey | Bommes |
| Château Rabaud-Promis | Bommes |
| Château Rayne-Vigneau | Bommes |
| Château Rieussec | Fargues-de-Langon |
| Château Sigalas-Rabaud | Bommes |
| Château Suduiraut | Preignac |
| Château La Tour-Blanche | Bommes |
|
Deuxième Cru (Gồm 15 Château) |
|
| Château d’Arche | Sauternes |
| Château Broustet | Barsac |
| Château Caillou | Barsac |
| Château Doisy-Daëne | Barsac |
| Château Doisy-Dubroca | Barsac |
| Château Doisy-Védrines | Barsac |
| Château Filhot | Sauternes |
| Château Lamothe | Sauternes |
| Château Lamothe-Guignard | Sauternes |
| Château de Malle | Preignac |
| Château de Myrat | Barsac |
| Château Nairac | Barsac |
| Château Romer-du-Hayot | Fargues-de-Langon |
| Château Romer | Fargues-de-Langon |
| Château Suau | Barsac |
Hệ thống phân hạng rượu vang Pháp xuất hiện đầu tiên và lâu đời nhất nhằm đảm bảo chất lượng từng chai rượu, đồng thời bảo hộ giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật làm rượu của nước Pháp. Khi nắm rõ phân hạng rượu vang Pháp sẽ giúp bạn mở rộng kiến thức, nâng cao trải nghiệm thưởng thức và tìm được những chai rượu vang ưng ý nhất.
Câu hỏi thường gặp về phận hạng vang Pháp
Vì sao Pháp lại là quốc gia đầu tiên xây dựng hệ thống phân hạng rượu vang?
Pháp là một trong những quốc gia có truyền thống trồng nho và làm rượu vang lâu đời nhất thế giới. Để bảo vệ danh tiếng, ngăn chặn tình trạng rượu giả, đồng thời duy trì chất lượng đồng nhất cho từng vùng sản xuất, chính phủ Pháp đã ban hành hệ thống phân hạng vào năm 1935.
Phân hạng rượu vang Pháp có ảnh hưởng đến giá bán không?
Phân hạng càng cao thì yêu cầu sản xuất càng khắt khe, sản lượng thường giới hạn nên giá bán cũng cao hơn. Ví dụ, rượu vang Grand Cru hay Premier Cru luôn được định giá cao nhờ uy tín, chất lượng vượt trội và giá trị sưu tầm, trong khi các phân hạng thấp hơn như IGP hay Vin de France thường có mức giá dễ tiếp cận hơn.
Phân hạng rượu vang Pháp có áp dụng cho tất cả các loại rượu vang không?
Hệ thống phân hạng của Pháp áp dụng cho tất cả các loại rượu vang, bao gồm vang đỏ, vang trắng, vang hồng, vang ngọt và vang sủi. Mỗi loại rượu đều phải tuân thủ những quy định cụ thể về giống nho, thổ nhưỡng, quy trình sản xuất và tiêu chuẩn chất lượng để được gắn nhãn phân hạng chính thức.
Ngoài Pháp, những quốc gia nào mô phỏng hệ thống phân hạng này?
Nhiều quốc gia châu Âu đã xây dựng hệ thống phân hạng dựa trên mô hình của Pháp. Điển hình là Ý với phân hạng DOC/DOCG, Tây Ban Nha với DO/DOQ, và Đức với QbA/Prädikatswein. Những hệ thống này đều nhằm mục đích bảo hộ nguồn gốc xuất xứ, đảm bảo chất lượng sản phẩm và nâng cao uy tín trên thị trường quốc tế.
Cố vấn kiêm nhà biên tập sản xuất nội dung tại Wine VN. Với hơn 9 năm kinh nghiệm kinh doanh rượu vang và rượu mạnh, tôi đã nghiên cứu và thử nhiều loại rượu hàng đầu thế giới như vang Ý, Champagne, Whisky, Chivas, Vodka,…Bằng kiến thức và hiểu biết của mình, tôi muốn truyền cảm hứng cho những ai yêu thích rượu thông qua các chia trẻ trên website.
