Châteauneuf-du-Pape là một vùng rượu vang danh tiếng thuộc thung lũng Rhône (Rhône Valley), miền Nam nước Pháp, nằm gần thành phố Avignon. Đây là một trong những Appellation d’Origine Contrôlée (AOC) lâu đời nhất của Pháp, nổi tiếng với rượu vang đỏ đậm đà và một lượng nhỏ vang trắng hảo hạng.
1. Lịch sử vùng vang Chateauneuf Du Pape
Châteauneuf-du-Pape là một trong những vùng rượu vang lâu đời và giàu giá trị biểu tượng nhất của Pháp, đồng thời cũng là vùng đầu tiên được công nhận Appellation d’Origine Contrôlée (AOC) vào năm 1936, đặt nền móng cho toàn bộ hệ thống phân hạng AOC hiện nay.
Tên gọi “Châteauneuf-du-Pape” có nghĩa là “Tòa lâu đài mới của Giáo hoàng”, bắt nguồn từ thế kỷ XIV khi Giáo hoàng Clement V chuyển giáo triều từ Rome đến Avignon, cách vùng này chỉ vài km. Người kế vị là Giáo hoàng John XXII đã cho xây dựng một lâu đài trên đỉnh đồi và khuyến khích mạnh mẽ việc trồng nho và sản xuất rượu tại vùng đất đá cuội đầy nắng này. Từ đó, rượu vang Châteauneuf-du-Pape trở thành một phần không thể thiếu trong bàn tiệc của giáo triều và giới quý tộc châu Âu.
Bước sang thế kỷ XX, Baron Pierre Le Roy de Boiseaumarié – chủ sở hữu của Château Fortia – đã đi đầu trong việc thiết lập các tiêu chuẩn chất lượng cho vùng. Năm 1923, ông cùng các nhà sản xuất khác đặt ra bộ quy tắc đầu tiên về sản xuất rượu vang, bao gồm giới hạn địa lý, giống nho, sản lượng và kỹ thuật canh tác. Bộ tiêu chuẩn này được pháp điển hóa thành hệ thống AOC quốc gia vào năm 1936, với Châteauneuf-du-Pape là vùng tiên phong.
Ngày nay, Châteauneuf-du-Pape không chỉ là biểu tượng cho sự kết hợp giữa tôn giáo, lịch sử và nghề làm vang truyền thống, mà còn là điểm đến của những người yêu vang khắp thế giới – nơi terroir đặc biệt và triết lý blend nhiều giống nho được tôn vinh qua hàng thế kỷ.
=> Xem thêm bộ sưu tập Rượu Vang Pháp chính hãng, giá tốt
2. Thổ nhưỡng vùng Chateauneuf Du Pape
Ban đầu, AOC Châteauneuf-du-Pape cho phép trồng 13 giống nho, chủ yếu cho rượu đỏ. Từ năm 2009, danh mục được mở rộng lên 18 giống (bao gồm cả các biến thể màu và trắng), với quyền linh hoạt pha trộn. Hiện vùng có khoảng 3.200 ha vườn nho, được canh tác bởi hơn 300 nhà sản xuất, tạo ra sản lượng trung bình khoảng 12–13 triệu chai mỗi năm. Trong đó, khoảng 93–95% là rượu vang đỏ, phần còn lại là vang trắng – không sản xuất vang rosé.
Châteauneuf-du-Pape sở hữu một trong những hệ thống thổ nhưỡng đa dạng và đặc sắc nhất miền Nam Rhône, tạo nên phong cách rượu vang đầy cá tính. Nổi bật nhất là lớp galets roulés, những viên sỏi cuội tròn được hình thành từ thời băng hà cổ, phủ dày trên bề mặt nhiều vườn nho. Chúng hấp thụ nhiệt ban ngày và tỏa ra vào ban đêm, giúp nho chín đều và đạt độ tập trung cao. Lớp đất bên dưới thường là đất sét đỏ, giữ ẩm tốt, rất phù hợp với các giống như Grenache và Mourvèdre.
Bên cạnh đó, vùng còn có các loại đất cát, đá vôi và đất pha cát-sỏi, mỗi loại đều ảnh hưởng rõ rệt đến cấu trúc và phong cách rượu. Đất cát tạo nên rượu có tannin mượt, hương trái cây và hoa nhẹ nhàng; trong khi đất sét và đá vôi giúp rượu đậm hơn, có chiều sâu và khả năng lão hóa dài. Chính sự kết hợp giữa nhiều loại thổ nhưỡng này giúp các nhà sản xuất Châteauneuf-du-Pape blend rượu không chỉ theo giống nho, mà còn theo terroir, tạo ra những chai vang có bản sắc riêng biệt và độ phức hợp vượt trội.
3. Các giống nho tại vùng Chateauneuf Du Pape
Rượu vang đỏ được sản xuất theo nhiều phong cách khác nhau, với hương vị đậm đà của anh đào đỏ, dâu tây, tiêu đen, mâm xôi đen, gia vị, đất và garrigue, đó là các loại thảo mộc tươi đặc trưng của vùng như cây xô thơm, cây hương thảo và hoa oải hương. Hầu hết vang đỏ của vùng Chateauneuf Du Pape được làm từ Grenache, Syrah và Mourvedre. Gần 75% vườn nho được dành riêng cho Grenache (hay còn gọi là Garnacha). Các loại nho làm rượu vang đỏ khác bao gồm:
- Cinsault
- Counoise
- Muscardin
- Picpoul / Piquepoul Noir
- Terret noir
- Vaccarèse (Brun Argenté).
Rượu vang trắng Chateauneuf Du Pape mang đến kết cấu phong phú, hương vị tươi mát của cam quýt, kim ngân hoa và những gia vị độc đáo. Chúng được làm từ những trái nho: Grenache Blanc, Roussanne, Clairette và Bourboulenc. Ngoài ra còn có các giống nho khác là:
- Clairette Rose
- Grenache Gris
- Picardan
- Piquepoul Blanc
- Piquepoul Gris.
Những người trồng nho ở Chateauneuf du Pape duy trì những vườn nho với mật độ thấp, mỗi hàng cách hàng sau vài feet, đảm bảo cho mỗi cây nho nhận được tối đa dinh dưỡng và không gian để phát triển. Những trái nho chín mọng được chăm bón cẩn thận được chọn lọc thủ công trong mùa thu hoạch.
3. Phong cách rượu vang Chateauneuf Du Pape
Hầu hết các loại vang đỏ Chateauneuf là sự pha trộn của hai hoặc nhiều loại nho. Để đạt được sự cân bằng hương vị phù hợp, nhà sản xuất rượu có thể chọn cách lên men nước ép nho riêng biệt, sau đó trộn chúng hoặc lên men chúng với nhau bằng cách sử dụng men malolactic.
Rượu vang được lên men để đạt được nồng độ tối thiểu 12,5% ABV, theo quy định. Sau đó, rượu được ủ trong thùng thép không gỉ, gỗ sồi hoặc bê tông, đóng chai và ủ thêm lên đến một năm.
Với hơn 200 loại rượu vang khác nhau, Chateauneuf du Pape xứng đáng là điểm đến tuyệt vời của những người yêu vang. Bạn đừng nên bỏ lỡ những chai vang tuyệt vời của vùng đất này nhé.
4. Các nhà sản xuất tại Chateauneuf Du Pape
Châteauneuf-du-Pape quy tụ hơn 300 thương hiệu rượu vang nổi tiếng, trong đó có nhiều tên tuổi được giới chuyên môn và sưu tầm đánh giá cao trên toàn cầu. Mỗi nhà làm vang mang phong cách riêng, phản ánh sự đa dạng về terroir và triết lý vinification của vùng.
4.1. Château La Nerthe
Một trong những château lâu đời nhất vùng (từ thế kỷ 16), Château La Nerthe nổi tiếng với phong cách vang blend cổ điển, tinh tế và có độ lão hóa tốt. Cả vang đỏ và vang trắng của họ đều thể hiện rõ cấu trúc và chiều sâu, thường trưởng thành trong foudre và thùng gỗ cũ.
4.2. Château Fortia
Nơi khởi nguồn hệ thống phân hạng AOC đầu tiên của Pháp, Château Fortia sở hữu phong cách rượu mang tính truyền thống, nghiêm cẩn và tập trung. Rượu thường có tannin chặt, nhiều thảo mộc và rất phù hợp để lưu trữ dài hạn.
4.3. Château de Beaucastel
Một biểu tượng toàn cầu, Beaucastel là nhà sản xuất hiếm hoi sử dụng đầy đủ 13 giống nho được phép, với tỷ lệ Mourvèdre cao. Rượu có chiều sâu đặc biệt, tiềm năng lão hóa vượt trội, thể hiện rõ nét đất galets roulés và triết lý canh tác sinh học.
4.4. Domaine du Vieux Télégraphe
Tọa lạc tại vùng La Crau – cao nguyên đá cuội huyền thoại, Vieux Télégraphe làm vang có cấu trúc vững chắc, mang tính terroir rõ nét. Vang đỏ đậm, phức hợp, mang dấu ấn đất và gió Mistral, phù hợp cho giới sưu tầm.
=> Mua ngay: Rượu Vang Domaine Du Vieux Telegraphe Les Pallieres
4.5. M. Chapoutier
Dù nổi tiếng hơn ở Rhône Bắc, Chapoutier cũng góp mặt ở Châteauneuf-du-Pape với những cuvée thể hiện rõ terroir và giá trị triết học, đặc biệt là triết lý biodynamic và nhãn chữ nổi Braille cho người khiếm thị.
=> Khám phá ngay các dòng Rượu Vang M.Chapoutier nhập khẩu
4.6. Château Rayas
Một huyền thoại theo phong cách độc hành. Rayas chuyên làm vang 100% Grenache từ đất cát nhẹ, không sử dụng gỗ sồi mới. Kết quả là những chai vang thanh thoát, tinh tế, hoa nhẹ và giàu cá tính – rất khác biệt so với phần còn lại của vùng.
4.7. Ogier Clos de l’Oratoire des Papes
Mang phong cách cân bằng giữa hiện đại và cổ điển, Clos de l’Oratoire des Papes nổi bật nhờ cấu trúc mềm mại, hương vị dễ tiếp cận, nhưng vẫn giữ được sự sâu sắc của Châteauneuf-du-Pape. Nhãn chai cổ điển là biểu tượng dễ nhận biết.
4.8. Domaine du Pegau
Một nhà sản xuất kiên định với phương pháp lên men tự nhiên, không lọc, không làm trong. Vang đỏ của Pegau thường có phong cách hoài cổ, đậm đà, nhiều da thuộc, cam thảo và hương vị gợi cảm xúc vùng Địa Trung Hải hoang dại.
4.9. Clos Saint-Jean
Đại diện cho trường phái hiện đại và quyền lực, Clos Saint-Jean nổi bật với cuvée Deus Ex Machina, rượu có nồng độ cao, giàu trái cây chín, gỗ sồi mới và cấu trúc mạnh mẽ, phù hợp với người yêu phong cách New World trong khung Old World.
Rượu vang Châteauneuf-du-Pape là minh chứng sống động cho sự kết hợp hài hòa giữa lịch sử, thổ nhưỡng và nghệ thuật phối giống nho. Mỗi chai vang nơi đây là kết tinh của di sản Giáo hoàng, lớp đất đá galets roulés độc đáo và triết lý làm vang qua nhiều thế hệ.
Cố vấn kiêm nhà biên tập sản xuất nội dung tại Wine VN. Với hơn 9 năm kinh nghiệm kinh doanh rượu vang và rượu mạnh, tôi đã nghiên cứu và thử nhiều loại rượu hàng đầu thế giới như vang Ý, Champagne, Whisky, Chivas, Vodka,…Bằng kiến thức và hiểu biết của mình, tôi muốn truyền cảm hứng cho những ai yêu thích rượu thông qua các chia trẻ trên website.
