Nút chai rượu vang là một trong những yếu tố quan trọng giúp tạo nên sự hoàn hảo của mỗi thành phẩm trước khi ra mắt thị trường. Mỗi loại đều có đặc điểm riêng nhằm tối ưu hóa khả năng bảo quản mùi vị của sản phẩm. Đồng thời, giúp hương vị của rượu được lưu giữ trọn vẹn theo thời gian và nâng cao trải nghiệm thưởng thức vang một cách sành điệu.
Nút chai rượu vang là gì?
Nút chai rượu vang có công dụng đậy kín miệng chai, giúp bảo quản chất rượu bên trong và ngăn không khí không thể tiếp xúc làm biến đổi vị rượu. Có khá nhiều chất liệu làm nên nút đậy chai rượu vang nhưng phổ biến nhất vẫn là nút bần tự nhiên được sử dụng suốt hơn 400 năm qua.
Dưới sự phát triển của nền công nghiệp rượu vang, hiện nay đã có không ít các loại nút chai khác du nhập vào thị trường. Tuy nhiên, nút bần vẫn là lựa chọn không thể thay thế bởi nhiều ưu điểm nổi bật như chống mục nát, chống mối mọt, trọng lượng nhẹ, không thấm khí và nổi được trong nước.
Các loại nút chai rượu vang phổ biến
Tùy vào từng dòng rượu và thời gian sử dụng mà nhà sản xuất sẽ thiết kế những loại nút chai phù hợp khác nhau.
Nút bần truyền thống được xem là nghệ thuật bảo quản rượu vang, không chỉ giúp hạn chế khả năng lão hóa mà còn giúp hương vị tinh tế hơn theo thời gian.
1. Nút bần tự nhiên (Natural Cork)
Nút bần tự nhiên là loại nút chai truyền thống được làm từ vỏ cây bần, chiếm đến khoảng 70% loại nút chai đang được bán kèm trên thị trường. Nút bần tự nhiên thân thiện với môi trường nhờ khả năng tái tạo và phân hủy sinh học, giúp vị rượu bên trong phát triển tốt hơn.
Thời gian giữ rượu trong chai khi sử dụng nút bần có thể kéo dài đến vài năm. Ngoài ra, nút bần tự nhiên còn mang đến cảm giác sang trọng hơn cho sản phẩm, tăng thêm trải nghiệm thưởng thức cho người dùng.
2. Nút gỗ ép (Agglomerate Cork)
Nút gỗ ép được làm từ nguyên liệu vụn của nút bần tự nhiên nên không thể bảo quản mùi vị rượu quá lâu, tối đa chỉ khoảng 2 năm. Vậy nên, loại nút này chỉ được dùng cho những sản phẩm rượu vang được tiêu thụ nhanh chóng để đảm bảo cảm nhận được hương vị thơm ngon nhất.
3. Nút bần có nắp (Capped Cork)
Nút bần có nắp là giải pháp sử dụng hiện đại cho những loại vang có nồng độ cao. Đây là sự kết hợp giữa nhựa và nút bần tự nhiên nên khả năng bảo quản rượu rất tốt, chống tiếp xúc với không khí và duy trì hương vị ổn định trong nhiều năm.
Loại nút này thường được sử dụng cho những chai vang có giá trị cao, người dùng có thể dễ dàng đóng mở, đảm bảo sự tiện lợi khi thưởng thức.
4. Nút bần kín (Hermetic corks)
Nút bần kín là loại nút có thể tái sử dụng nên rất tiện lợi cho những ai có thói quen dùng rượu mỗi ngày. Thiết kế đặc biệt của nút giúp giữ hương rượu rất lâu theo thời gian và thường được sử dụng cho những chai vang nổ. Loại nút này rất được yêu thích bởi giảm thiểu nguy cơ oxy hóa ở rượu rất tốt.
5. Nắp vặn (Screw Cap)
Nắp vặn trong những năm gần đây rất được yêu thích vì vô cùng hữu dụng trong việc bảo quản rượu. Vang gần như rất ít hoặc không tiếp xúc với không khí khi rót ra ly nên đặc tính ban đầu của rượu sẽ được lưu giữ trọn vẹn.
Những dòng vang Sauvignon Blanc hiện nay đa số đều sử dụng nắp vặn nhưng đây không phải là lựa chọn tối ưu cho những loại vang đỏ phát triển theo thời gian và có tuổi thọ cao.
6. Nút tổng hợp (Synthetic Cork)
Nút tổng hợp được sản xuất bằng những vật liệu tổng hợp, đa phần là nhựa và cao su nhân tạo thay cho gỗ tự nhiên. Những sản phẩm rượu vang tiêu thụ nhanh trên thị trường hoặc các sản phẩm có giá trị thấp sẽ ưu tiên sử dụng loại nút này để tiết kiệm chi phí.
Nút tổng hợp có thể ngăn ngừa khả năng ẩm mốc xảy ra ở nút gỗ và dễ dàng đóng kín mà không yêu cầu kỹ thuật đặc biệt nào khi đóng chai. Điều này cũng giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất và trải nghiệm của khách hàng cũng tiện lợi hơn.
7. Nút thủy tinh (Vino-Lok/Vinadeal)
Nút thủy tinh có thiết kế rất tinh xảo và độc đáo với phần thân làm bằng thủy tinh và phần đáy được đệm thêm một lớp silicone để đảm bảo kín khí. Sản phẩm sử dụng nút thủy tinh đa phần đều là những chai vang thượng hạng, mang lại cảm giác cao cấp giúp làm nổi bật giá trị thẩm mỹ.
Nút thủy tinh hoàn toàn không ảnh hưởng đến vị rượu vì không phát tán hay hấp thụ các hợp chất hóa học bên trong, điều mà nút gỗ có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
8. Nút bần xoắn (Twist-off Corks)
Nút bần xoắn là lựa chọn tương đối mới mẻ trên thị trường thay cho nút bần tự nhiên hoặc nút vặn truyền thống. Cơ chế đóng mở dạng xoắn ốc giúp dễ dàng thao tác mà không cần thêm dụng cụ mở chai. Sản phẩm này vẫn giữ được những đặc tính tự nhiên của gỗ bần giúp hương rượu được bảo quản tốt hơn nhưng lại dễ dàng mở ra đóng vào tiện lợi vô cùng. Do thiết kế dạng xoắn nên nút chai có thể đảm bảo rượu không bị rò rỉ trong quá trình vận chuyển.
9. Nút rượu vang sủi (Champagne Cork)
Nút rượu vang sủi hay còn gọi là nút bần hình nấm, một loại nút chai đặc biệt được sử dụng để bảo quản vang sủi bọt hoặc rượu Champagne. Phần đầu nút to, thân nút thon dài giúp đảm bảo độ khít cao cho những chai rượu nhiều khí CO2. Loại nút này có thể được làm từ vật liệu tổng hợp có tính đàn hồi cao hoặc gỗ tự nhiên để duy trì tính khí bên trong của rượu vì nếu không, sản phẩm sẽ mất dần đi các bọt khí đặc trưng.
10. Nắp vương miện (Crown Cap)
Nút chai vương miện thường được sử dụng cho những loại vang có bọt hoặc đồ uống nhiều gas như nước ngọt và bia. Đây là một trong những loại nút chai tối giản, bảo quản hiệu quả và tiết kiệm chi phí rất tốt. Nắp vương miện được thiết kế như một lớp niêm phong kín với các răng cưa và lớp đệm giúp đảm bảo đồ uống bên trong luôn tươi mới, tránh rò rỉ. Vật liệu chính làm nên loại nút này là kim loại như nhôm và kết hợp với chất dựa nhẻo dẻo đệm vào giúp kín khí tuyệt đối.
11. Nút Zork
Nút Zork là sự kết hợp giữa nắp vặn và nút bần tự nhiên gồm 3 phần chính, bao gồm nút nhựa, thanh chắn giấy bạc và thanh kéo. Phần nút nhựa được thiết kế giúp đảm bảo kín khí ở cổ chai, thanh chắn bằng giấy bạc giúp bảo vệ rượu khỏi tác động oxy hóa trong khi phần móc kéo được dùng để tháo nắp. Loại nắp này vô cùng dễ mở mà không cần sử dụng đồ khui. Bạn có thể dễ dàng bắt gặp nút Zork ở những chai rượu có dung tích tiêu chuẩn 750m.
12. Nút nếm thử (Tasting Cork)
Nút nếm thử là một loại nút bần tự nhiên có phần nắp làm bằng nhựa. Đây là lựa chọn hoàn hảo cho những sản phẩm lưu trữ ngắn hạn nên bạn có thể dễ dàng tìm thấy ở hầu hết các cửa hàng địa phương với mức giá rất phải chăng. Nút nếm sẽ giúp bảo vệ chất rượu khỏi những tiếp xúc trực tiếp với oxy trong quá trình lưu trữ nên đặc biệt hữu ích khi bảo quản rượu trong điều kiện ổn định, không thay đổi ngoại cảnh.
Mỗi loại nút chai rượu vang tuy có đặc tính khác nhau nhưng nhìn chung đều tạo được dấu ấn riêng cho từng sản phẩm. Việc hiểu rõ đặc điểm sẽ giúp bạn lựa chọn được loại nút chai phù hợp nhất cho sản phẩm của mình khi thưởng thức.
Câu hỏi thường gặp về nút chai rượu vang
Nút chai rượu vang có ảnh hưởng đến hương vị rượu không?
Nút bần tự nhiên cho phép một lượng oxy rất nhỏ thẩm thấu qua thời gian, giúp rượu vang phát triển hương vị phức hợp hơn. Tuy nhiên, nếu nút bần bị lỗi (cork taint), rượu sẽ có mùi mốc hoặc hôi ẩm. Trong khi đó, nắp vặn hoặc nút tổng hợp hạn chế tối đa oxy hóa, giúp giữ nguyên sự tươi mới của rượu.
Tại sao một số chai rượu vang lại dùng nắp vặn thay vì nút bần?
Nắp vặn tiện lợi, dễ mở, ít nguy cơ hỏng rượu do “mùi nút bần” và phù hợp với các loại vang uống liền (không cần ủ lâu). Ngoài ra, nắp vặn còn bảo quản rượu hiệu quả trong ngắn và trung hạn, đặc biệt với vang trắng và vang hồng.
Làm thế nào để nhận biết nút bần bị hỏng?
Bạn có thể nhận biết nút bần bị hỏng khi thấy nút có dấu hiệu ẩm mốc, nứt hoặc mục nát; khi mở chai, rượu tỏa ra mùi hôi ẩm khó chịu giống mùi giấy ướt hoặc mùi mốc (hiện tượng “corked wine”); đồng thời hương vị rượu mất đi sự tươi sáng vốn có, trở nên phẳng, nhạt nhòa và kém hấp dẫn.
Nút bần tự nhiên có thể tái chế hoặc tái sử dụng không?
Nút bần tự nhiên là vật liệu thân thiện môi trường, có thể tái chế thành sàn gỗ, bảng cách âm, đồ trang trí, phụ kiện nội thất hoặc các sản phẩm thủ công. Ngoài ra, nhiều tổ chức còn có chương trình thu gom nút bần để tái chế.
Rượu vang có nút bần thì nên bảo quản ở tư thế nào?
Rượu vang có nút bần nên được bảo quản ở tư thế nằm ngang để rượu luôn tiếp xúc với nút. Cách này giúp nút bần giữ được độ ẩm, không bị khô và co lại, từ đó tránh không khí lọt vào chai làm rượu bị oxy hóa và mất hương vị.
Cố vấn kiêm nhà biên tập sản xuất nội dung tại Wine VN. Với hơn 9 năm kinh nghiệm kinh doanh rượu vang và rượu mạnh, tôi đã nghiên cứu và thử nhiều loại rượu hàng đầu thế giới như vang Ý, Champagne, Whisky, Chivas, Vodka,…Bằng kiến thức và hiểu biết của mình, tôi muốn truyền cảm hứng cho những ai yêu thích rượu thông qua các chia trẻ trên website.
